چشم‌انداز بازار بازی‌های ویدیویی در ایران و جهان طی چند سال اخیر به شکل باورنکردنی دچار دگرگونی شده و اکنون تجربه بازی‌ها نسبت به آنچه از یک دهه قبل به یاد داریم، کاملا متفاوت شده است. از افزایش محبوبیت نسخه‌های دیجیتالی و کم‌رنگ شدن نسخه‌های فیزیکی گرفته تا سر به فلک کشیدن قیمت دلار، همگی باعث شده‌اند تا گیمرهای ایرانی با چالش جدی در برآورده کردن نیازهای خود مواجه باشند. ما طی این مقاله قصد داریم به یکی از سوالات مهم گیمرها پاسخ دهیم: بازی های نو بخریم یا دست دوم؟ برای یافتن پاسخ این سوال ما باید ابتدا عناصر و فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیریم تا نهایتا بتوانیم به یک جواب منطقی برسیم؛ پس با ما تا اتنها همراه باشید.
خرید بازی، چالش اصلی کنسول‌بازان
تقریبا همه گیمرها می‌دانند که وقتی صحبت از چالش خرید بازی به میان می‌آید، اکثر پی‌سی‌بازان حساب کارشان از بقیه جدا است؛ چراکه بیشتر بازی‌های ویدیویی که برای ویندوز منتشر می‌شوند دیر یا زود کرک شده و به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرند. با اینکه ما به‌هیچ‌وجه استفاده از بازی‌های کرک‌شده را به‌عنوان نقض قانون کپی‌رایت تایید نمی‌کنیم، اما خب نمی‌توان این حقیقت آشکار را نادیده گرفت. از سوی دیگر سی‌دی کی‌های (CD Key) اشتراکی نیز از سال‌ها پیش در پلتفرم پی‌سی رواج داشته‌اند که به کاربران کمک می‌کند با پرداخت هزینه‌ای بسیار کمتر، به بازی‌های اورجینال دسترسی داشته باشند.
البته نباید فراموش کرد که سی‌دی کی‌های اشتراکی یک ضعف بزرگ دارند و آن هم عدم امکان دسترسی به بخش آنلاین بازی‌هاست.
بنابراین می‌توان گفت چالش خرید بازی‌های ویدیویی بیش از هر کسی روی دوش بازیکنان کنسولی سنگینی می‌کند. با وجود ورود پدیده جیلبریک و هک به فضای کنسول‌ها، همچنان درصد قابل‌توجهی از کنسول‌بازان مجبور به تهیه بازی‌های اورجینال هستند که از قضا قیمت‌های فضایی و باورنکردنی دارند. به‌عنوان مثال در زمان نگارش این مقاله نسخه فیزیکی و نو بازی Death Stranding 2: On the Beach، یکی از بهترین بازی های داستانی PS5، بالغ بر ۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده؛ مشخصا، بسیاری از گیمرها توانایی پرداخت چنین مبالغی را ندارند و باید به دنبال راه‌های جایگزین برای تجربه بازی‌های مورد علاقه‌شان باشند.
ظهور نسخه‌های دیجیتال، فروش بازی دست دوم و اجاره بازی
شاید تا حدود یک دهه پیش خرید مداوم بازی‌های ویدیویی و جمع‌آوری کلکسیون‌های شگفت‌انگیز و عظیم برای گیمرها چیز عجیبی نبود. در واقع بازی‌ها آنقدری گران نبودند که هزینه سنگینی بر گردن کاربر بیندازند و در نتیجه تقریبا همه بازیکنان بازی‌های مورد نظرشان را خریداری و به کمد شخصی‌شان اضافه می‌کردند. اما با گذر زمان همه چیز دستخوش تغییر شد، تغییراتی که ما در ادامه یک‌به‌یک مورد بررسی قرار خواهیم داد:
فروش بازی دست دوم
سال‌ها پیش زمانی که سرعت اینترنت بسیار پایین‌تر بود و بازی‌های دیجیتالی هنوز راه خود را به خانه گیمرها پیدا نکرده بودند، خرید دیسک‌های فیزیکی امری کاملا رایج محسوب می‌شد. یعنی شما باید جهت تهیه بازی مورد علاقه‌تان به نزدیک‌ترین فروشگاه مرتبط مراجعه و پس از پرداخت هزینه، دیسک آن را دریافت می‌کردید. با این حال ما در دوران نسل هشتم کنسول‌ها به‌صورت محسوس شاهد تغییر روند خرید و فروش بازی بودیم؛ جایی که فروشگاه‌ها حاضر بودند دیسک بازی را با قیمتی پایین‌تر از شما بخرند و در عوض یک بازی دیگر به شما بدهند و شما نیز مابه‌التفاوت آن‌ها را پرداخت کنید.
اینجا بود که عملا فروش بازی‌ها دست دوم به صورت رسمی به جزء جدایی‌ناپذیر بازار ویدیوگیم در ایران تبدیل شد. معمولا دیسک‌های دست دوم و غیرپلمپ قیمت کمتری نسبت به دیسک‌های نو داشتند و به مرور تعداد بازی‌های نو در بازار به‌شدت کاهش پیدا کرد؛ چراکه اکثر مخاطبان ترجیح می‌دادند با پرداخت هزینه کمتر بازی مورد نظرشان را تجربه کنند و در خریدهای بعدی هم مابه‌التفاوت کمتری بپردازند.
ورود بازی‌های دیجیتال به بازار
با افزایش سرعت اینترنت در ایران و جهان، بسیاری از محصولات فیزیکی جای خود را به محصولات دیجیتالی و قابل‌دانلود (یا بعدها استریم) دادند: فیلم‌های دیجیتالی، آلبوم‌های موسیقی دیجیتالی و مشخصا، بازی‌های ویدیویی دیجیتالی. در همین راستا خیلی از گیمرها از یک جایی به بعد قید مراجعه به فروشگاه، تهیه نسخه فیزیکی و دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات احتمالی آن (از جمله کثیفی، آسیب و یا خرابی) را زدند و سراغ نسخه‌های دیجیتالی رفتند.
همین افزایش محبوبیت برای بازی‌های دیجیتالی باعث شد تا فضای خرید و فروش بازی‌های دست دوم و اجاره بازی‌ها (که در ادامه به آن خواهیم پرداخت) بیش از پیش رشد کند. اکنون شما می‌توانستید اکانت یک بازیکن در نقاط دوردست ایران یا حتی دیگر کشورها را خریداری و از بازی‌های او استفاده کنید؛ آن هم بدون نیاز به مراجعه به مغازه یا دریافت دیسک فیزیکی.
ظهور پدیده اجاره بازی‌ها
متاسفانه پدیده اجاره بازی‌های ویدیویی زمانی در میان گیمرهای ایرانی رایج شد که قیمت سرسام‌آور دلار حتی امکان خرید بازی‌های دست دوم را از آن‌ها گرفت. در حال حاضر بسیاری از کنسول‌بازان ترجیح می‌دهند با پرداخت هزینه‌ای نه‌چندان سنگین بازی مورد علاقه‌شان را به مدت محدود اجاره و تجربه کنند و این آخرین و تنها راه باقی‌مانده برای عده زیادی از کاربران ایرانی است.
حال شاید حین مطرح شدن این سوال که بازی های نو بخریم یا دست دوم، مخاطبان بخواهند به مزایا و معایب هر یک از این موارد پی ببرند و نهایتا تصمیم بهتری اتخاذ کنند. اگر شما هم جزء این دسته از مخاطبان هستید، به بخش‌های بعدی خوب توجه کنید.
بازی های نو بخریم یا دست دوم؟ بررسی مزایا و معایب
خرید بازی‌های ویدئویی به‌صورت نو، دست دوم، دیجیتال یا اجاره‌ای، هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب میان آن‌ها وابسته به اولویت‌های فردی، بودجه، و شیوه‌ی استفاده‌ی کاربر است. نسخه‌های نو عموماً با کیفیت و اطمینان بیشتری همراه‌اند اما هزینه‌ی بالاتری دارند. در مقابل، نسخه‌های دست دوم امکان صرفه‌جویی مالی را فراهم می‌کنند، هرچند ممکن است مشکلاتی مانند خط و خش یا محدودیت در استفاده داشته باشند. بازی‌های دیجیتال راحتی و دسترسی سریع ارائه می‌دهند؛ اما قابلیت فروش یا قرض دادن را از کاربر سلب می‌کنند. اجاره بازی نیز گزینه‌ای اقتصادی و موقت برای تجربه‌ی عناوین مختلف محسوب می‌شود که البته محدودیت زمانی در استفاده به همراه دارد.
مزایا و معایب بازی‌های فیزیکی و نو
خرید نسخه‌های نو بهترین راه برای داشتن یک بازی بدون مشکل و کامل است. در این حالت کاربر خیال آسوده‌تری از نظر کیفیت و اصالت کالا خواهد داشت.
- شرایط ایدئال، بدون خط‌وخش
- گزینه‌ای جذاب برای کسانی که عاشق جمع‌آوری کلکسیون هستند
- مالکیت دائمی بازی‌ها
- قیمت بسیار بالا
- محدودیت در به‌روزرسانی و خرید DLC
- جا گیر بودن و نیاز به مراقب
مزایا و معایب خرید بازی‌های فیزیکی، اما دست دوم
نسخه‌های دست دوم انتخابی اقتصادی برای گیمرها هستند. بااین‌حال، همیشه احتمال وجود خط‌وخش یا محدودیت در استفاده وجود دارد.
- کاهش هزینه نسبت به بازی‌های پلمپ
- گزینه‌های خرید فراوان در فروشگاه‌ها و پلتفرم‌های داخلی
- مالکیت دائمی بازی
- احتمال وجود مشکل و آسیب در دیسک
- جا گیر بودن و نیاز به مراقب
- محدودیت در به‌روزرسانی و خرید DLC
- همچنان قیمت برای خیلی از گیمرها بالاست
مزایا و معایب خرید بازی‌های دیجیتال
نسخه‌های دیجیتال به دلیل دسترسی فوری و نصب آسان محبوبیت بالایی دارند. اما نداشتن امکان فروش یا انتقال آن‌ها یک نقطه‌ضعف مهم محسوب می‌شود.
- دسترسی لحظه‌ای به بازی پس از خرید
- نداشتن نگرانی برای مشکلات فیزیکی دیسک‌ها
- داشتن امکان به‌روزرسانی و دریافت DLC
- دشوار بودن فروش مجدد بازی به دیگران
- قیمت بالا
- دسترسی به بازی لزوما دائمی نیست
بد نیست بدانید برخی از ناشران بعضا بازی خود را از فروشگاه‌های آنلاین حذف می‌کنند و یا سرورهای آن را از کار می‌اندازند. متاسفانه اینگونه حتی خرید دیجیتالی و قانونی شما به معنای مالکیت دائمی و همیشگی بازی نیست.
مزایا و معایب اجاره بازی‌های ویدیویی
اجاره بازی گزینه‌ای هوشمندانه برای کسانی است که می‌خواهند عناوین مختلف را با هزینه کمتر تجربه کنند. البته این انتخاب محدودیت زمانی به همراه دارد.
- مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه
- دریافت سریع و آسان بدون نیاز به مراجعه به فروشگاه
- نداشتن نگرانی نسبت به آسیب‌های فیزیکی دیسک
- ایدئال برای تجربه بازی‌های داستان‌محور
- محدودیت زمانی برای تجربه بازی
- محدودیت تجربه بازی‌های آنلاین
- نداشتن هیچ‌گونه مالکیت
- احتمال کلاهبرداری و سوء استفاده
نگاهی به سرویس‌های اشتراکی
در پایان بد نیست اشاره‌ای هم به سرویس‌های اشتراکی و محبوبی مثل گیم پس (Game Pass) یا پلی‌استیشن پلاس (PS Plus) داشته باشیم. این سرویس‌ها در چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند و در این میان گیم پس برخی از بهترین و اقتصادی‌ترین پیشنهادها را برای گیمرها دارد.
گیم پس که روی پی‌سی و کنسول‌های ایکس‌باکس قابل‌دسترسی است، صدها بازی متنوع قدیمی و جدید ارائه می‌دهد و قیمت آنچنان بالایی هم دارد. به‌عنوان مثال اشتراک جامع گیم پس آلتیمیت در حال حاضر حدود ۲۰ دلار در ماه است که اگر در نظر بگیریم هر بازی ویدیویی جدید اکنون بین ۵۰ تا ۷۰ دلار قیمت‌گذاری شده، می‌توان پیشنهاد فوق‌العاده‌ای باشد.
با این حال نباید فراموش کنید که داشتن اشتراک این سرویس‌ها محدودیت‌های خاص خودش را دارد. اول از همه اینکه شما قرار نیست همه بازی‌های مورد علاقه‌تان را در کتابخانه عظیم آن‌ها پیدا کنید و دوم بحث نداشتن مالکیت در اینجا هم به وضوح مطرح است؛ یعنی اگر یک بازی ویدیویی این ماه در سرویس گیم پس باشد و ماه بعد از آن حذف شود، شما دیگر قادر به تجربه آن از طریق این سرویس اشتراکی نخواهید بود.
در هر صورت پیشنهاد می‌شود قبل از تهیه اشتراک اینگونه سرویس‌ها حتما قیمت، لیست بازی‌ها و شرایط استفاده آن‌ها را مطالعه و بررسی کنید تا یک انتخاب منطقی و متناسب با شرایط و نیازهایتان داشته باشید.
جمع‌بندی
در انتها باید گفت که انتخاب میان خرید بازی نو، دست دوم، دیجیتالی یا حتی اجاره‌ای، بیش از هر چیزی به شرایط مالی، سلیقه و نوع استفاده شما بستگی دارد. اگر عاشق جمع‌آوری کلکسیون هستید و مالکیت دائمی برایتان اهمیت دارد، نسخه‌های نو و فیزیکی هنوز هم جذاب‌اند؛ در مقابل، در صورتی که به‌دنبال صرفه‌جویی در هزینه هستید تهیه بازی‌ها به‌شکل اجاره‌ای و دیجیتالی بهترین انتخاب خواهد بود. نهایتا مهم این است که پیش از خرید مزایا و معایب هر روش را بشناسید و متناسب با شرایط خود تصمیم بگیرید.
اگر در انتخاب بازی‌های مورد نظرتان با چالش مواجه هستید، پیشنهاد می‌کنیم به مقالات معرفی بهترین بازی‌های PS5 و بهترین بازی های دو نفره ایکس باکس سر بزنید.
پرسش های متداول در مورد بازی‌های دست دوم و نو
مهم‌ترین مزیت خرید بازی نو، مالکیت دائمی و خیال راحت از سالم بودن دیسک یا نسخه دیجیتال است؛ اما باید هزینه بالای آن را هم در نظر گرفت.
بله، چون ممکن است دیسک بازی خط و خش یا مشکل داشته باشد، اما با خرید از فروشگاه معتبر می‌توان تا حد زیادی این ریسک را کاهش داد.
نسخه دیجیتال دردسر نگهداری ندارد و آپدیت‌ها راحت‌تر نصب می‌شوند، اما برخلاف دیسک فیزیکی به‌سختی قابل فروش مجدد هستند.
زمانی که شما قصد صرف هزینه زیادی را ندارید و فقط می‌خواهید یک بازی داستان‌محور را یک‌بار تجربه کنید، اجاره آن بهترین و اقتصادی‌ترین انتخاب ممکن است.
اگر تنوع بازی‌ها برایتان مهم است و مشکلی با نداشتن مالکیت دائمی ندارید، این سرویس‌ها از نظر اقتصادی یکی از بهترین گزینه‌ها به‌حساب می‌آیند.
