یکی از قطعات ساده اما بسیار مهم موتور خودرو که نام آن بیشتر از سایر قطعات به گوش می‌رسد واشر سر سیلندر است. هر راننده‌ای حتما چیزهایی درباره واشر زدن ماشین و سوختن واشر شنیده است؛ اما اگر بخواهیم دقیق‌تر به موضوع نگاه کنیم، باید ببینیم که واشر سر سیلندر چیست و چگونه کار می‌کند. واشر سر سیلندر قطعه‌ای است که بین بلوک سیلندر و قسمت سر سیلندر موتور قرار می‌گیرد و چند وظیفه مهم را برعهده دارد. هزینه بالای تعمیر واشر سر سیلندر و ترس از واشر زدن خودرو باعث می‌شود که نیاز به آگاهی از این قطعه و سازوکار آن در بین رانندگان افزایش پیدا کند. در ادامه با بررسی دلایل و علائم سوختن واشر سر سیلندر، هر چه درباره این قطعه باید بدانید را با شما در میان می‌گذاریم.
واشر سر سیلندر چگونه می‌کند؟
واشر سر سیلندر یک صفحه صاف و صیقلی با تعدادی حفره است که میان بلوک سیلندر خودرو و سر سیلندر قرار می‌گیرد. کار اصلی این واشر آب‌بندی بین دو قسمت اصلی موتور است، تا این سه قطعه در کنار هم بتوانند محفظه احتراق خودرو را تشکیل دهند و آن را برای فعالیت موتور آماده کنند. واشر سر سیلند را معمولا از ترکیبی فولاد، مس و مواد نسوز می‌سازند که مقاومت دمایی بسیار بالایی داشته باشد و همچنین در مقابل فشار ناشی از اشتعال ترکیب سوخت و هوا مقاوم باشد.
موتور خودرو زمانی بهترین عملکرد خود را در اختیار شما می‌گذارد که سیلندرها به درستی آب‌بندی شده باشند و فقط ترکیب سوخت و هوا به آن وارد شود و تنها خروجی‌اش نیز آلودگی‌های ناشی از احتراق باشد. اگر واشر سر سیلندر به هر دلیلی نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، موتور خودرو ممکن است با مشکلات جدی گوناگونی روبه‌رو شود و آسیب ببیند. اما وظیفه واشر سر سیلندر فقط محدود به این یک مورد نیست.
وظایف واشر سر سیلندر در خودرو
- عایق‌کاری محفظه احتراق و جلوگیری از نفوذ مواد مختلف به آن
- پیشگیری از تغییر فشار محفظه احتراق و نشتی مواد به بیرون
- ساخت بدنه یکپارچه موتور به وسیله چسباندن دو بخش اصلی آن
- جلوگیری از قاطی شدن مایع خنک‌کننده و روغن موتور
- هدایت آب رادیاتور و روغن موتور در مسیرهای درست
- کمک به کاهش دمای موتور از طریق انتقال گرما به بیرون
واشر زدن ماشین به چه معناست؟
حتما اصلاح واشر زدن ماشین به گوش‌تان خورده است، اما معنی آن دقیقا چیست؟ وقتی می‌گویند یک خودرو واشر زده یا واشر سر سیلندر سوزانده دقیقا چه اتفاقی رخ داده است؟ اصطلاح واشر زدن ماشین به معنی خرابی و آسیب دیدن واشر سر سیلندر خودرو است. با وجود اینکه واشر سر سیلندر قطعه بسیار مقاومی است و دماهای بسیار بالا را هم دوام می‌آورد، اتفاقات گوناگونی ممکن است منجر به فرسودگی و از کار افتادن این قطعه شود. خرابی واشر سر سیلندر معمولا به صورت ترک خوردن این قطعه، تغییر شکل آن و یا از بین رفتن بخشی از آن رخ می‌دهد. هر اتفاقی که برای واشر سر سیلندر بیافتد و عایق بودن این قطعه را دچار اختلال کند به معنای واشر زدن ماشین است. واشر زدن خودرو یکی از اتفاقات بسیار جدی است که ممکن است برای موتور خودروتان رخ دهد. پس باید به اندازه کافی درباره آن آگاهی داشته باشید و با خونسردی کامل به سراغ عیب‌یابی‌اش بروید.
بر اساس تجربه رانندگان و آمارها، واشر زدن ماشین معمولا برای خودروهایی مثل ۴۰۵ که موتور XU7 دارند بیشتر از بقیه خودروها رخ می‌دهد.
دلایل سوختن واشر سر سیلندر چیست؟
واشر سر سیلندر یک قطعه مصرفی نیست و مانند سایر لوازم یدکی خودرو زمان مشخصی برای تعویض آن وجود ندارد. خرابی این قطعه معمولا به صورت تدریجی و با بالا رفتن عمر موتور خودرو اتفاق می‌افتد. در نتیجه زمانی که خودروی صفر خریداری می‌کنید، تا چند سال اول اصلا نیازی نیست نگران واشر سر سیلندر باشید. این واشر معمولا عمر مفید بالایی دارد و تا جایی که می‌تواند، در مقابل فشار و حرارت مقاومت می‌کند. پس مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر عمر مفید واشر سر سیلندر فشار و دمای بالاتر از حد استاندارد در موتور خودرو هستند. هر چیزی که فرایند احتراق را در سیلندرها با اختلال مواجه کند، یا باعث بالا رفتن بیش از اندازه دمای کارکرد موتور شود می‌تواند به سوختن واشر سر سیلندر خودرو منجر شود. شایع‌ترین دلایل واشر زدن ماشین این‌ها هستند:
- از کار افتادن ترموستات
- خرابی فن رادیاتور یا رله فن
- گرفتگی یا رسوبی شدن مسیرهای رادیاتور
- نشت آب یا روغن به محفظه احتراق
- خرابی واتر پمپ خودرو
- ترک خوردن سر سیلندر
- تغییر فشار روغن و خرابی اویل پمپ
- تعمیر نادرست موتور و نصب اشتباه سر سیلندر
علائم خرابی واشر سر سیلندر چیست؟
اگر دلایل و علائم سوختن واشر سر سیلندر را بررسی کنیم می‌بینیم که همه آن‌ها به نوعی به حساسیت موتور خودرو در عایق بودن محفظه احتراق مربوط می‌شوند. در نتیجه تمام نشانه‌های خرابی واشر سر سیلندر هشدار می‌دهند که عایق بودن سیلندرهای موتور به مشکل خورده است. تا زمان که این واشر سالم است به درستی از پس عایق‌کاری محفظه احتراق بر می‌آید اما وقتی که بر اثر حرارت یا فشار بالا آسیب می‌بیند دیگر نمی‌تواند این کار را انجام دهد. هرگاه به یک یا چند مورد از نشانه‌های زیر برخوردید، در اولین فرصت با مراجعه به یک مکانیک کاربلد نسبت به عیب‌یابی واشر سر سیلندر خودرو اقدام کنید.
۱. خروج دود سفید از اگزوز
اینکه در هوای سرد، مخصوصا در صبح و بلافاصله پس از روشن کردن خودرو دود سفید از اگزوز خارج شود یک اتفاق کاملا طبیعی است. اما اگر در حالت عادی هم دود سفید از اگزوز خودروی شما بیرون بیاید، به معنای آن است که مایع خنک‌کننده به محفظه موتور نفوذ کرده و یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق هم خرابی واشر سر سیلندر خودرو است.
۲. خروج دود آبی از اگزوز
اگر دودی که از اگزوز خودروتان خارج می‌شود غلیظ‌تر از همیشه است و متمایل به رنگ آبی است، به معنای روغن سوزی خودرو و مشتعل شدن روغن موتور همراه با ترکیب سوخت و هوا در محفظه احتراق است. این اتفاق ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آن‌ها سوختن واشر سر سیلندر خودرو است.
برای آشنایی بیشتر با راه‌حل‌های روغن سوزی خودرو می‌توانید مقاله «راه حل روغن سوزی خودرو: ریختن روغن ترمز در جای شمع خودرو» را مطالعه کنید.
۳. کاهش آب رادیاتور
کاهش سطح آب رادیاتور در فصل‌های گرم سال و مخصوصا در خودروهایی که سنی از آن‌ها گذشته است مشکل خاصی به حساب نمی‌آید. اما اگر تمام بخش‌های سیستم خنک‌کننده ماشین شما سالم است و با این حال مجبورید که زود به زود مخزن رادیاتور را با مایع خنک‌کننده پر کنید، ممکن است خودروی شما واشر زده باشد و آب رادیاتور را در محفظه احتراق تبدیل به بخار کند.
۴. باد کردن شلنگ‌های رادیاتور
هوایی که با بالا آمدن پیستون در هر سیلندر فشرده می‌شود، باید صرفا در یک بازه استاندارد تغییرات فشار داشته باشد. به این هوای فشرده به اصطلاح کمپرس موتور گفته می‌شود. زمانی که واشر سر سیلندر خودرو مشکلی داشته باشد، این کمپرس می‌تواند از قسمت واشر به مسیرهای آب رادیاتور راه پیدا کند و علاوه بر کاهش فشار محفظه احتراق، به متورم شدن شلنگ‌های رادیاتور منجر شود.
۵. حباب درون مخزن رادیاتور
اگر کمپرس موتور از طریق واشر به محفظه رادیاتور راه پیدا کند، ممکن است پیش از باد کردن شلنگ‌ها خود را به شکل حباب‌هایی در منبع انبساط رادیاتور نشان دهد. تعداد این حباب‌ها معمولا زیاد است و اگر خودرو در شرایط سخت و برای مدت طولانی به کار گرفته شود، احتمال اینکه چنین نشانه‌ای برای سوختن واشر سر سیلندر مشاهده کنید بالاتر می‌رود.
۶. حباب در مخزن روغن موتور
گاهی ممکن است با سوختن واشر سر سیلندر، آب رادیاتور و روغن موتور با یکدیگر ترکیب شوند و به اصطلاح ماشین آب و روغن قاطی کند. این اتفاق در بعضی از مواقع خود را با تغییر رنگ روغن موتور به رنگ‌های روشن‌تر، و همچنین با ایجاد حباب‌هایی روی گیج اندازه‌گیری سطح روغن نشان می‌دهد.
۷. رسوب در منبع انبساط
اگر منبع انبساط رادیاتور خودروتان در دسترس است و می‌بینید که رنگ مایع خنک‌کننده در آن به سرعت متمایل به رنگ قهوه‌ای می‌شود، احتمال وجود رسوب در مسیر رادیاتور وجود دارد. این رسوب‌گرفتگی اگر در داخل درپوش منبع انبساط هم بنشیند احتمال اینکه روغن موتور، بر اثر سوختن واشر سر سیلندر وارد مسیر آب رادیاتور شده باشد زیاد است.
۸. افزایش دمای موتور
هرگونه اختلال در فرایند احتراق موتور در سیلندرها، سیستم رادیاتور و مسیر روغن موتور می‌تواند عملکرد پیشرانه خودرو را به‌هم بزند و دمای موتور را بیش از اندازه بالا ببرد. در نتیجه یکی از نشانه‌های سوختن واشر سر سیلندر خودرو افزایش بیش از حد دمای موتور است.
۹. سخت روشن شدن خودرو
از دیگر علائم واشر زدن خودرو که بر حسب تجربه بسیار شایع است، سخت روشن شدن خودرو در استارت سرد سر صبح است. با سوختن واشر سر سیلندر، این احتمال وجود دارد که پس از خاموش کردن موتور، آب رادیات و روغن به محفظه احتراق نفوذ کنند و تا صبح که استارت می‌زنید آنجا بمانند. همین امر باعث می‌شود که در صبح‌گاه، بدون اینکه مشکلی در استارت زدن داشته باشید، خودروتان با تاخیر و به سختی روشن شود.
۱۰. روشن شدن چراغ چک
اگر هیچ کدام از سایر نشانه‌هایی که گفتیم خود را به شکل محسوس نشان ندهد، روشن شدن چراغ چک خودرو چیزی نیست که در هیچ شرایطی واضح نباشد. هر گونه اختلال در عملکرد موتور خودرو می‌تواند با روشن شدن چراغ چک به شما هشدار دهد. البته این به آن معنا نیست که اگر چراغ چک روشن شد باید به سرعت اقدام به تعویض واشر سر سیلندر کنید؛ اما این اتفاق باید هشداری باشد که به سایر علائم دقت کنید و خودرو را در اولین فرصت برای عیب‌یابی به تعمیرگاه برسانید.
مراحل تعویض واشر سر سیلندر
یکی از پردردسرترین تعمیرات خودرو که می‌تواند هزینه زیادی هم به همراه داشته باشد، تعمیر واسر سر سیلندر است. هر چه زودتر به واشر زدن خودرو پی ببرید و نسبت به تعویض آن اقدام کنید، احتمال اینکه با هزینه کمتری بتوانید از پس تعمیرات بربیایید بیشتر است. اما اگر به نشانه‌های سوختن واشر سر سیلندر بی‌توجهی کنید، هنگام تعمیر واشر درمی‌یابید که به قطعات دیگری مثل اجزای رادیاتور، پیستون‌ها، سوپاپ‌ها، اویل پمپ و… نیز آسیب وارد شده و باید هزینه سنگینی برای تعمیرات ماشین خود پرداخت کنید. اگر بخواهیم مراحل تعمیر واشر سر سیلندر یک خودرو را در حالت عادی، بدون اینکه به بخش دیگری از خودرو آسیب رسیده باشد بررسی کنیم، به چنین فهرستی می‌رسیم:
- باز کردن قسمت بالایی موتور و جدا کردن سر سیلندر و تمام قطعات آن
- جدا کردن واشر سر سیلندر از روی بلوک سیلندر خودرو
- تراشکاری سر سیلندر خودرو و صیقلی کردن سطح آن برای نصب دوباره
- نصب واشر سر سیلندر جدید و آب‌بندی قطعات
- نصب سر سیلندر خودرو و جایگذاری درست قطعات موتور
- تست سر سیلندر و بررسی علائمی که ممکن است پس از تعویض مشاهده شود
خود واشر سر سیلندر قطعه‌ای نیست که به هیچ عنوان قابل تعمیر باشد و حتما باید با یک واشر جدید تعویض شود.
هزینه تعمیر واشر سر سیلندر
نکته جالبی که درباره واشر زدن خودرو وجود دارد این است که خود واشر قیمت زیادی ندارد اما تعمیرات این بخش از خودرو معمولا هزینه بالایی روی دوش شما می‌گذارد و زمان زیادی هم می‌گیرد. بیشتر دردسر و هزینه این تعمیر مربوط به باز کردن و بستن سایر قطعات موتور، و در صورت نیاز تعویض آن‌ها می‌شود. بخش بزرگی از هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید مربوط به خرید قطعات و همچنین اجرت تعمیرکار می‌شود. بخش دیگر نیز مربوط به سر سیلندر خودرو است که در نهایت تا سه بار جای تراشکاری دارد و پس از آن باید به طور کلی تعویض شود که قیمت آن بسیار بالاست. به طور کلی هزینه‌های تعمیر واشر سر سیلندر خودرو، اگر به بخش دیگر آسیب نرسیده باشد مطابق با جدول زیر خواهد بود.
| هزینه | توضیحات |
|---|---|
| اجرت مکانیک | هزینه باز کردن و بستن سر سیلندر، آب‌بندی واشر سر سیلندر و تعویض قطعات |
| خرید قطعات | قطعاتی مثل واشر سر سیلندر، اورینگ‌ها، گیت سوپاپ، سیت سوپاپ و… در صورت نیاز |
| تراشکاری سر سیلندر | تراشکاری سر سیلندر در صورتی که هنوز جای تراش داشته باشد |
| تعویض سر سیلندر | در صورتی که سر سیلندر جای تعویض نداشته باشد، باید به طور کامل تعویض شود که هزینه بالایی دارد |
| تست سر سیلندر | در صورت تشخیص مکانیک، پس از تراشکاری سر سیلندر باید تست فشار روی آن انجام شود |
| تعویض روغن | تعویض روغن خودرو، فیلتر روغن و در صورت نیاز آب رادیاتور |
واشر سر سیلندر خودرو را از کجا بخریم؟
اگر با بررسی دلایل و علائم سوختن واشر سر سیلندر متوجه شدید که خودروتان واشر زده و برای تعمیر به مکانیک مراجعه کردید، می‌توانید قطعات مورد نیاز خود را در سایت ترب پیدا کنید. کافی است به دسته‌بندی واشر سر سیلندر مراجعه کنید و پس از مقایسه محصولات متنوع، قطعه مناسب ماشین خود را بیابید. هر چه زودتر نسبت به تعمیر مشکلات واشر سر سیلندر خودرو اقدام کنید کمتر درگیر دردسرها و هزینه تعمیر واشر سر سیلندر خودرو خواهید شد.
جمع‌بندی
اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم که واشر سر سیلندر چیست، باید اشاره کنیم که یکی از حیاتی‌ترین قطعات در موتور خودرو است که نقش کلیدی در آب‌بندی محفظه احتراق، جلوگیری از ترکیب شدن روغن موتور و مایع خنک‌کننده، و حفظ فشار استاندارد سیلندرها دارد. خرابی این قطعه می‌تواند به دلایل مختلفی مثل اختلال در عملکرد سیستم رادیاتور، خرابی اویل پمپ یا فرسودگی تدریجی واشر سر سیلندر رخ دهد و نشانه‌های هشداردهنده مختلفی به همراه داشته باشد. تعمیر واشر سر سیلندر فرایند پیچیده و پرهزینه‌ای است که دردسرهای خاص خود را دارد. برای اینکه بتوانید تا جای ممکن از هزینه تعمیر واشر سر سیلندر و دردسرهای آن جلوگیری کنید، توصیه می‌کنیم به محض مشاهده علائم خرابی این قطعه به تعمیرگاه مراجعه کنید.
| علائم خرابی واشر سر سیلندر |
|---|
| خروج دود سفید از اگزوز ماشین |
| خروج دود مایل به آبی از اگزوز ماشین |
| کاهش سطح آب رادیاتور خودرو |
| متورم شدن شلنگ‌های رادیاتور |
| مشاهده حباب در منبع انبساط رادیاتور |
| مشاهده حباب و تغییر رنگ در روغن موتور |
| رسوب گرفتن منبع انبساط رادیاتور |
| افزایش بیش از حد دمای موتور |
| سخت روشن شدن خودرو در استارت سرد |
| روشن شدن چراغ چک موتور |
پرسش های متداول در مورد واشر سر سیلندر
خیر، قطعه واشر سر سیلندر قابل تعمیر نیست و در صورت خرابی فقط باید تعویض شود.
تعویض واشر سر سیلندر و تعمیر مشکلات واشر زدن خودرو معمولا یکی از پرهزینه‌ترین تعمیرات خودرو است و مقدار دقیق آن به مدل ماشین شما و میزان آسیب‌دیدگی موتور بستگی دارد.
بله. با تعویض به موقع مایع خنک‌کننده و بررسی مداوم وضعیت رادیاتور، استفاده از روغن موتور باکیفیت، و نگهداری درست از موتور خودرو می‌توان از سوختن واشر سر سیلندر خودرو جلوگیری کرد.
با بالارفتن سن یک خودرو، احتمال فرسودگی قطعات موتور، جمع‌شدن رسوب در منافذ موتور و پایان عمر واشر سر سیلندر نیز بالاتر می‌رود.
یه سوال داشتم، علائم نیم سوز شدن واشر سر سیلندر پژو چیه؟ خیلی شک دارم که سوخته یا نه