امروزه پخش و به‌اشتراک‌گذاری موسیقی، عکس و ویدئو روی دستگاه‌ها به راحتی آب خوردن است، اما بخش بزرگی از پیشرفتی که امروزه در این زمینه صورت گرفته به DLNA برمی‌گردد. DLNA چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ و کاربردهای آن چیست؟ این‌ها سوالاتی هستند که اگر با نام DLNA مواجه شده باشید، احتمالاً برایتان پیش آمده‌اند. در ادامه به‌صورت کامل به همۀ جوانب DLNA می‌پردازیم.
معرفی DLNA
DLNA (به‌طور کامل: Digital Living Network Alliance) به مجموعه‌ای از استانداردها گفته می‌شود که به‌اشتراک‌گذاری محتوای رسانه‌ای شامل عکس، ویدئو و موسیقی را بین دستگاه‌های مختلف از جمله گوشی موبایل، تلویزیون و سیستم‌های پخش‌کننده صدا ممکن می‌کنند. به زبان ساده، DLNA نقش پلی ارتباطی بین دستگاه‌ها را ایفا می‌کند و از طریق آن، می‌توان فیلم موجود در کامپیوتر را روی تلویزیون به نمایش درآورد یا از گوشی موبایل روی یک سیستم صوتی موسیقی پخش کرد.
در اوایل دهۀ ۲۰۰۰ میلادی، زمانی که نیاز به یک پروتکل مشترک برای برقراری ارتباط بین دستگاه‌های مختلف خانگی بیشتر از همیشه حس می‌شد، چندین شرکت بزرگ تکنولوژی با معرفی DLNA در این راستا ابتکار عمل به خرج دادند. اینتل، سونی و مایکروسافت در سال ۲۰۰۳ اتحادی با نام DHWG (به‌طور کامل: Digital Home Working Group) را با همین هدف پایه‌گذاری کردند که مدتی بعد به DLNA امروزی تغییر نام داد.
رفته‌رفته نسخه‌های جدیدتر از دستورالعمل‌های DLNA منتشر شد و دستگاه‌های متنوع‌تری تحت پوشش آن قرار گرفتند. شرکت‌های مطرح دیگر در حوزه تکنولوژی هم به این اتحاد ملحق شدند و DLNA را روی محصولات خود پیاده‌سازی کردند؛ پاناسونیک، ال‌جی، سامسونگ، اچ‌پی، هواوی و نوکیا فقط برخی از این شرکت‌ها بودند. اتحاد DLNA تا جایی پیش رفت که بیش از ۲۰۰ عضو را به خود جذب کرد. همین‌طور شد که DLNA زمینۀ تشکیل اکوسیستم خانگی برای ارتباط بین دستگاه‌ها را مهیا کرد.
نحوۀ کار DLNA
DLNA برای برقراری اتصال بین دستگاه‌ها مبتنی بر شبکۀ خانگی کار می‌کند؛ شبکه‌ای که می‌تواند سیمی یا بی‌سیم باشد. به‌طور دقیق‌تر، دستگاه‌های سازگار با DLNA بر اساس پروتکلی تحت عنوان UPnP (به‌طور کامل: Universal Plug and Play) با هم‌دیگر ارتباط برقرار می‌کنند. حالا UPnP به پروتکل‌هایی ارتباطاتی اطلاق می‌شود که این امکان را فراهم می‌کنند تا دستگاه‌های موجود در یک شبکه به‌طور خودکار هم‌دیگر را پیدا کنند و به هم متصل شوند.
دستگاه‌ها در فرایند پخش و به‌اشتراک‌گذاری محتوا با DLNA سه نقش عمده دارند:
- سرور محتوای دیجیتال (Digital Media Server): دستگاه‌هایی که محتوای رسانه‌ای را در خود ذخیره می‌کنند و دارای هارد یا کارت حافظه هستند؛ مثل کامپیوتر، گوشی و دستگاه ذخیره‌ساز تحت شبکه (NAS).
- پخش‌کنندۀ محتوای دیجیتال (Digital Media Player): دستگاه‌هایی که قابلیت پیدا کردن و پخش محتوای رسانه‌ای را دارند؛ مثل سیستم صوتی و تصویری.
- پردازش‌گر محتوای دیجیتال (Digital Media Renderer): دسته‌بندی مشابه پخش‌کنندۀ محتوای دیجیتال، با این تفاوت که امکان کنترل این دستگاه‌ها به‌صورت بیرونی وجود دارد؛ مثل دستگاه‌های استریمر و تلویزیون هوشمند.
- کنترل‌کنندۀ محتوای دیجیتال (Digital Media Controller): دستگاه‌هایی که با دریافت محتوا از سرور محتوای دیجیتال و ارسال آن به پردازش‌گر محتوای دیجیتال، نقش واسطه را ایفا می‌کنند؛ مثل گوشی، تبلت و نرم‌افزارهای کامپیوتر.
دستگاه‌های سازگار با DLNA
عملاً هر دستگاهی که در خانه‌تان می‌بینید از مجموعۀ استانداردهای DLNA پشتیبانی می‌کند؛ از گوشی، تبلت و کامپیوتر گرفته تا تلویزیون و کنسول بازی خانگی. هرچند آمار و ارقام دقیق و به‌روزی در دسترس نیست، بر اساس آخرین برآوردهای صورت‌گرفته، بیش از ۴ میلیارد دستگاه یا ۲۵ هزار مدل محصول سازگار با DLNA در سطح جهان عرضه شده‌اند.
دستگاه‌های سازگار با DLNA به سه دستۀ عمده تقسیم می‌شوند که هر کدام زیرمجموعه‌های متعددی دارند. این سه دسته عبارت‌اند از دستگاه‌های شبکۀ خانگی (Home Network Devices)، دستگاه‌های دستی و قابل‌حمل (Mobile Handheld Devices) و دستگاه‌های زیرساخت خانگی (Home Infrastructure Devices). در ادامه دستگاه‌هایی را که در هر کدام از این دسته‌ها قرار می‌گیرند مشاهده کنید.
| دسته‌بندی | نوع دستگاه |
|---|---|
| دستگاه‌های شبکۀ خانگی | – کامپیوتر شخصی – تلویزیون – سیستم صوتی و تصویری – کنسول بازی – مانیتور – اسپیکر – پخش‌کنندۀ DVD/Blu-ray – پرینتر – پروژکتور – دستگاه‌های استریمر |
| دستگاه‌های دستی و قابل‌حمل | – گوشی موبایل – تبلت – پخش‌کنندۀ موسیقی – دوربین دیجیتال |
| دستگاه‌های زیرساخت خانگی | – مودم/روتر – نقطه دسترسی بی‌سیم – هاب شبکه |
کاربردهای اصلی DLNA
سوالی که احتمالاً برای خیلی از کاربران مطرح می‌شود، این است که DLNA دقیقاً چه کاربردی دارد؟ دستگاه‌ها مبتنی بر این مجموعه استانداردها می‌توانند محتوا را دریافت، ارسال و پخش کنند. به‌طور دقیق‌تر، DLNA دو کارکرد اصلی دارد:
- پخش و استریم: با DLNA، دستگاه‌ها می‌توانند محتوا را از یک منبع اصلی روی یک دستگاه پخش‌کننده پخش کنند.
- به‌اشتراک‌گذاری: DLNA به‌اشتراک‌گذاری محتوای رسانه‌ای شامل عکس و ویدئو بین دستگاه‌های یک شبکه را ممکن می‌کند.
به‌عنوان مثال، از طریق DLNA می‌توانید ویدئو یا موسیقی مورد نظرتان را از یک دستگاه قابل‌حمل مثل گوشی موبایل روی تلویزیون خود پخش کنید یا این امکان را دارید تا تصاویر را از یک دوربین عکاسی دیجیتال به تلویزیون یا کامپیوتر انتقال بدهید.
روش استفاده از DLNA
برای استفاده از DLNA برای پخش محتوا باید به‌طور خلاصه مراحل زیر را طی کنید:
- هر دو دستگاه را به یک شبکۀ مشترک وای‌فای یا اترنت وصل کنید؛
- سرور DLNA را روی دستگاه منبع فعال کنید؛
- حالا از روی دستگاه مقصد، محتوای مورد نظر را پیدا کرده و آن را انتخاب کنید؛
- در نهایت، می‌توانید محتوا را روی دستگاه‌تان پخش کنید.
در مطلب چگونه با DLNA به تلویزیون وصل شویم؟ آموزش کامل پخش محتوای روی تلویزیون از طریق DLNA را بخوانید.
آیا DLNA هنوز کاربرد دارد؟
DLNA راهکاری برای زمانی بود که کاربران داده‌ها را عمدتاً به‌صورت آفلاین روی دستگاه‌هایشان ذخیره می‌کردند و با هارد، کارت حافظه و فلش سر کار داشتند. حالا بیش از ۲۰ سال از ارائۀ این مجموعه استانداردها می‌گذرد؛ حتی اتحاد DLNA در سال ۲۰۱۷ منحل و همۀ خدمات آن به شرکت SpireSpark واگذار شد.
امروزه با فراگیر شدن سرویس‌های آنلاین پخش و به‌اشتراک‌گذاری محتوا و روی کار آمدن فناوری‌هایی مثل گوگل کست و میراکست، DLNA عملاً کاربرد خود را از دست داده است. DLNA محدودیت‌های مهمی هم دارد؛ مثلاً با خیلی از فرمت‌ها سازگار نیست و یا قابلیت Mirroring (پخش مستقیم محتوای یک دستگاه روی دستگاه دیگر) را ارائه نمی‌کند.
جمع‌بندی
DLNA مجموعه‌ای از استانداردها برای پخش و به‌اشتراک‌گذاری محتوای رسانه‌ای بین دستگاه‌ها در شبکۀ خانگی است. این مجموعه استانداردها که شرکت‌های مطرح حوزه تکنولوژی مثل سونی و اینتل پیش‌قدم آن شدند، ارتباط بین دستگاه‌های خانگی را متحول کرد. البته با گسترش سرویس‌های آنلاین و فناوری‌های جدید انتقال محتوای رسانه‌ای، نقش DLNA به مراتب کم‌رنگ‌تر شده است؛ هرچند هنوز در برخی از موارد، می‌تواند کاربردی باشد.
پرسش های متداول در مورد DLNA
نه. برای استفاده از DLNA فقط کافی است دو دستگاه به یک شبکۀ سیمی یا بی‌سیم مشترک وصل شوند.
از جمله بهترین برنامه‌های DLNA می‌توان به Plex ،LocalCast ،PlayOn و VLC اشاره کرد.
UPnP پروتکلی ارتباطی برای تشخیص و اتصال بین دستگاه‌هاست که در اصل DLNA به‌عنوان یک مجموعۀ گسترده از استانداردها از آن هم بهره می‌گیرد.
DLNA از فرمت‌های رایجی مثل MP3 ،MP4 و Windows Media Audio پشتیبانی می‌کند، اما با فرمت‌هایی مثل MKV و FLAC هم سازگار نیست.
هر دو. DLNA مبتنی بر هر دو شبکۀ بی‌سیم و سیمی کار می‌کند.
