بهترین لوله برای شوفاژ، لوله پنج‌لایه (PEX-AL-PEX) است؛ زیرا در برابر حرارت، فشار و نفوذ اکسیژن مقاومت بالایی دارد. البته شناخت انواع لوله و تفاوت‌های آن‌ها، به انتخاب اقتصادی و دقیق‌تر کمک می‌کند. در ادامه، انواع لوله مناسب برای سیستم شوفاژ و مزایا و معایب هرکدام را بررسی می‌کنیم.
۱. لوله پنج‌لایه (PEX-AL-PEX) چیست و چرا بهترین انتخاب برای شوفاژ است؟
در حال حاضر لوله‌های پنج‌لایه به‌واسطه ساختار مهندسی‌شده، بهترین لوله برای لوله کشی شوفاژ به‌شمار می‌روند. این نوع لوله و اتصالات، از دو لایه پلیمر (PEX یا PERT)، دو لایه چسب و یک لایه میانی آلومینیوم تشکیل شده‌اند. وجود لایه آلومینیوم باعث می‌شود لوله در برابر نفوذ اکسیژن کاملا عایق باشد، که این ویژگی برای جلوگیری از زنگ‌زدگی رادیاتورها و قطعات داخلی پکیج حیاتی است. همچنین، پایداری حرارتی و تحمل فشار بالای آن‌ها، این نوع لوله را به انتخابی عالی برای مسیر آب داغ شوفاژ تبدیل کرده.
- قابلیت کارکرد مطمئن تا دمای ۹۵ درجه سانتی‌گراد
- جلوگیری کامل از نفوذ اکسیژن به مدار گرمایش
- قابلیت خم‌شدن و نصب بدون نیاز به زانویی‌های متعدد
- ضریب انبساط حرارتی بسیار پایین، نزدیک به لوله‌های فلزی
- عمر مفید بسیار طولانی (بیش از ۵۰ سال)
- مقاومت کامل در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
- حفظ شکل ظاهری لوله پس از خم شدن
- نصب توکار مطمئن و کاهش احتمال نشتی
- قیمت اولیه بالاتر نسبت به لوله‌های تک‌لایه پلیمری
- اتصالات تخصصی و گران‌تر نسبت به اتصالات جوشی
- نیاز به نصاب حرفه‌ای برای استفاده از ابزار مخصوص پرس اتصالات
اگر قصد خرید پکیج دارید، لازم است بهترین برند پکیج ایرانی و خارجی را بشناسید.
۲. لوله تک‌لایه پلیمری/پلی پروپیلن (PP-R)
لوله‌های تک‌لایه یا همان پلی‌پروپیلن (که با رنگ سبز یا سفید در بازار رایج هستند)، یکی از متداول‌ترین و اقتصادی‌ترین گزینه‌ها در لوله‌کشی ساختمان‌های ایرانی محسوب می‌شوند که برخی از آن‌ها را می‌توان بهترین مارک لوله سفید آب و شوفاژ ساختمان در نظر گرفت. این نوع تاسیسات ساختمان از جنس پلیمر ترموپلاستیک ساخته شده و به‌دلیل قیمت پایین‌تر و روش اتصال جوشی حرارتی (فیوژن)، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی برای آب سرد و گرم مصرفی به‌کار می‌روند. اگرچه این لوله‌ها می‌توانند آب گرم شوفاژ را تحمل کنند، اما به‌دلیل ضریب انبساط حرارتی بالا و نفوذپذیری اکسیژن، برای استفاده مستقیم در مدار گرمایش نسبت به لوله‌های پنج‌لایه در اولویت دوم قرار دارند؛ مگر اینکه از نوع فایبرگلاس تقویت‌شده باشند.
- اتصالات جوشی سریع و آسان، بدون نیاز به پرس‌کاری تخصصی
- کاهش نسبی افت دمای آب به‌واسطه جنس پلاستیکی
- کمترین قیمت در میان لوله‌های مناسب برای آب داغ
- بدون واکنش به املاح آب و مواد شیمیایی سیستم
- قیمت بسیار ارزان و مقرون‌به‌صرفه بودن در پروژه‌های بزرگ
- سهولت و سرعت بالای اجرا و نصب با استفاده از دستگاه جوش ساده
- بدون نیاز به اتصال مکانیکی
- احتمال نشتی در اتصالات صفر است
- انبساط حرارتی بسیار زیاد و احتمال زیاد شدن طول لوله در اثر مواجهه با آب داغ شوفاژ
- نفوذپذیری اکسیژن و خوردگی و زنگ‌زدگی رادیاتور و پکیج در اثر آن
- تحمل دمای آن‌ها در فشار بالا، کم‌تر از لوله‌های پنج‌لایه است
۳. لوله کامپوزیت چیست و در چه شرایطی برای شوفاژ مناسب است؟
در بین تجهیزات ساختمان، لوله‌های کامپوزیت یا همان لوله‌های فویل آلومینیوم، شباهت زیادی به لوله‌های پنج‌لایه دارند و از این جهت، می‌توان آن‌ها را بهترین لوله برای شوفاژ دانست. با این حال، ساختار لوله‌های کامپوزیت، معمولا ساختار دقیق PEX-AL-PEX نیست. در ساختار چندلایه آن‌ها، لایه‌ای از فویل آلومینیوم با لایه‌های پلیمری احاطه شده و چیزی که آن‌ها را به‌عنوان بهترین لوله برای لوله کشی شوفاژ مطرح کرده، جلوگیری از افت فشار شدید و همچنین حفظ کامل پایداری مکانیکی در دماهای بالا است. به همین جهت، می‌توانند بهترین مارک لوله سفید آب و شوفاژ ساختمان نیز لقب بگیرند.
- انعطاف بالا و مناسب برای مسیرهای پیچیده لوله‌کشی توکار به‌دلیل ترکیب مزایای فلز و پلیمر
- جلوگیری از ورود اکسیژن به مدار گرمایش و خوردگی سیستم به‌دلیل وجود لایه آلومینیوم
- مقاومت عالی در برابر انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دمای آب داغ
- ترکیبی از مقاومت فلز و سبکی پلیمر
- دیواره پلیمری که به کاهش اتلاف حرارت در طول مسیر کمک می‌کند.
- مناسب برای اجرای سیستم‌های گرمایش از کف و رادیاتور به‌صورت همزمان
- عدم تاثیرپذیری از امواج الکترومغناطیسی (در صورت عبور از کنار سیم‌های برق)
- مقاومت بالا در برابر ضربه و فشار خارجی (در زمان نصب توکار)
- اتصالات فلزی این لوله‌ها در صورت بی‌کیفیتی یا نصب غیرحرفه‌ای، ممکن است دچار نشتی شوند
- حساسیت لایه آلومینیومی داخلی در صورت تماس مستقیم با ابزارهای تیز در حین نصب
- ضریب زبری داخلی بالاتر نسبت به لوله‌های مسی، که ممکن است اندکی جریان را کاهش دهد
۴. لوله مسی
لوله‌های مسی قدیمی‌ترین و باکیفیت‌ترین گزینه برای انتقال سیالات داغ و پرفشار محسوب می‌شوند و در بسیاری از سیستم‌های گرمایشی لوکس یا تجاری کاربرد دارند. مس به‌دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی خود، بهترین رسانای حرارتی است و بیشترین تحمل دمایی و فشاری را در بین انواع لوله‌ها دارد. اگرچه این نوع لوله هزینه خرید و نصب بسیار بالایی دارد، اما عمر مفید طولانی، نفوذناپذیری اکسیژن و مقاومت در برابر خوردگی، آن را به یک راه‌حل فنی ممتاز تبدیل می‌کند. در سیستم شوفاژ، از لوله‌های مسی نوع K (دیواره ضخیم) یا L (دیواره متوسط) استفاده می‌شود.
- تحمل بالاترین دماها بدون انبساط یا تغییر شکل
- ممانعت ۱۰۰ درصدی از ورود اکسیژن به مدار گرمایش
- طول عمر بسیار بالا، گاهی تا بیش از ۷۰ سال
- انتقال حرارت بهینه و افت دمای بسیار کم در طول مسیر
- ضریب انبساط حرارتی بسیار پایین و مقاومت در برابر اشعه UV (برای نصب روکار)
- اتصالات لحیمی بسیار مطمئن و دارای کمترین میزان نشتی در طولانی‌مدت
- سطح داخلی بسیار صاف که کم ترین اصطکاک و رسوب‌پذیری را ایجاد می‌کند
- بالاترین قیمت بین انواع لوله‌های مناسب شوفاژ
- هزینه و دشواری نصب
- احتمال سرقت در زمان ساخت و ساز به‌دلیل ارزش فلز
کلام آخر
استفاده از بهترین لوله برای لوله کشی شوفاژ تاثیر زیادی در بازدهی و عمر سیستم گرمایشی دارد. بهترین لوله برای شوفاژ، لوله‌های پنج‌لایه (PEX-AL-PEX) هستند؛ زیرا با داشتن لایه آلومینیوم، از نفوذ اکسیژن و زنگ‌زدگی پکیج جلوگیری کرده و کمترین انبساط حرارتی را دارند.
اگر بودجه شما محدود است، لوله‌های تک‌لایه PP-R گزینه اقتصادی هستند، اما باید از نوع فایبرگلاس تقویت‌شده انتخاب شوند. لوله‌های کامپوزیت نیز گزینه‌ای مطمئن با قابلیت انعطاف‌پذیری و نصب توکار به‌شمار می‌روند. لوله‌های مسی گران‌ترین اما با دوام‌ترین راه‌حل برای پروژه‌هایی محسوب می‌شوند که بالاترین استانداردهای کیفی در آن‌ها وجود دارد.
| نوع لوله | تحمل دمای آب داغ | مقاومت در برابر انبساط حرارتی | ضد نفوذ اکسیژن | مناسب برای نصب توکار | سطح قیمت | عمر مفید (در شرایط استاندارد) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| لوله پنج‌لایه | بالا | بسیار بالا | ✅ | ✅ | بالا | طولانی |
| لوله تک‌لایه | متوسط | پایین | ❌ | ❌ | پایین | متوسط |
| لوله کامپوزیت | بالا | بالا | ✅ | ✅ | بالا | طولانی |
| بلوله مسی | بسیار بالا | بسیار بالا | ✅ | ✅ | بسیار بالا | بسیار طولانی |
پرسش های متداول در مورد بهترین لوله برای شوفاژ
هنگام خرید لوله برای شوفاژ، به کلاس کاری لوله (که باید تحمل دمای ۹۰ درجه و فشار حداقل ۱۰ بار را داشته باشد)، وجود لایه ضد اکسیژن و ضریب انبساط حرارتی پایین برای جلوگیری از آسیب دیدن دیوارها توجه کنید.
اگر اکسیژن وارد سیستم شود، باعث ایجاد خوردگی و زنگ‌زدگی در رادیاتورها، مبدل‌های حرارتی و سایر قطعات فلزی پکیج می‌شود و عمر مفید کل سیستم را کاهش می‌دهد.
سایزهای رایج برای رایزرهای اصلی و خروجی پکیج ۲۵ یا ۳۲ میلی‌متر و برای انشعابات نهایی رادیاتورها معمولا ۲۰ میلی‌متر است.
این تقویت‌کننده، ضریب انبساط حرارتی لوله را تا حدود ۷۰ درصد کاهش می‌دهد و لوله کم‌تر تغییر طول می‌دهد؛ اما همچنان مشکل نفوذ اکسیژن در آن‌ها وجود دارد.
لوله‌های مسی به‌دلیل هدایت حرارتی بسیار بالا، ممکن است باعث ایجاد نقاط داغ و نوسان دما در کف شوند. همچنین، به‌دلیل قیمت بالا و دشوار بودن خم کردن آن‌ها در کف، کاربرد کم‌تری دارند.
