بازار موبایل در ایران طی سال‌های اخیر به دلیل اجرای طرح رجیستری گوشی‌های هوشمند، با تغییرات گسترده‌ای مواجه شده است. طرح رجیستری، یکی از سیاست‌های دولت برای مقابله با قاچاق و کنترل ورود گوشی‌های تلفن همراه به بازار کشور بوده که در سال ۱۳۹۶ اجرایی شد. از آن زمان، هر گوشی وارداتی باید در سامانه «همتا» ثبت شود، در غیر این صورت، امکان استفاده از آن در شبکه‌های مخابراتی کشور وجود نخواهد داشت. هدف این طرح، علاوه بر جلوگیری از ورود غیرقانونی کالا، ایجاد شفافیت در بازار و اطمینان از اصالت گوشی‌های فروخته شده به مصرف‌کنندگان است.
اجرای این طرح اگرچه مزایایی در پی داشت، اما به دلایل مختلفی از جمله افزایش هزینه‌ها و محدودیت‌های اعمال‌شده برای برندهای محبوبی مثل آیفون، با واکنش‌های متعددی همراه شد. بسیاری از افراد و شرکت‌های واردکننده در ایران معتقدند که هزینه‌های مرتبط با رجیستری، به ویژه در گوشی‌های گران‌قیمت، تأثیر مستقیمی بر قیمت نهایی داشته و موجب افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار موبایل ایران شده است. از طرفی، کاربران نیز که قصد خرید گوشی‌های جدید، به‌ویژه آیفون‌های سری جدید را دارند، با هزینه‌های بیشتری برای فعال‌سازی این گوشی‌ها روبه‌رو می‌شوند.
در این مطلب به طور کامل به بررسی هزینه‌های رجیستری گوشی‌های مختلف در ایران می‌پردازیم و تمام جزئیات مربوط به گوشی‌های وارداتی و مسافری، از جمله هزینه رجیستری مدل‌های پرطرفدار مانند آیفون و سامسونگ را مرور می‌کنیم و تأثیر این هزینه‌ها بر بازار موبایل کشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
رجیستری گوشی موبایل چیست؟
طرح رجیستری به‌طور رسمی در سال ۱۳۹۶ در ایران به تصویب رسید. طبق این طرح، تمامی گوشی‌های هوشمند وارداتی باید در سامانه همتا ثبت شوند تا قابلیت اتصال به شبکه مخابراتی ایران را داشته باشند. در صورتی که یک دستگاه در این سامانه ثبت نشده باشد، امکان استفاده از خدمات تماس، پیامک و اینترنت را نخواهد داشت.
سامانه همتا، کد IMEI (شماره ۱۵ رقمی منحصربه‌فرد هر گوشی) را به دستگاه‌هایی که از مبادی رسمی وارد کشور می‌شوند اختصاص می‌دهد و گوشی‌های قاچاق یا بدون ثبت را از شبکه حذف می‌کند. کاربران برای رجیستر کردن گوشی، کد فعال‌سازی را از فروشنده دریافت کرده و از طریق کد دستوری #7777* یا وب‌سایت سامانه همتا می‌توانند گوشی خود را ثبت کنند.
انواع روش‌های رجیستری و دسته‌بندی هزینه‌ها
۱. رجیستری گوشی‌های مسافری
برای گوشی‌هایی که مسافران به همراه خود به ایران وارد می‌کنند، لازم است هزینه‌های گمرک آن پرداخت و گوشی در سامانه همتا ثبت شود. هزینه‌های گمرک و رجیستری برای این گوشی‌ها به دو بخش حقوق گمرکی و سود بازرگانی تقسیم می‌شود. حقوق گمرکی برای همه گوشی‌ها (به جز گوشی‌های برند اپل) ثابت و برابر با ۴٪ از ارزش گوشی است، اما سود بازرگانی براساس ارزش گوشی متفاوت است:
- گوشی‌های زیر ۱۵۰ دلار: ۱۲ درصد
- گوشی‌های بین ۱۵۰ تا ۶۰۰ دلار: ۲ درصد
- گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار: ۵۶ درصد
۲. رجیستری گوشی‌های وارداتی و فروشگاهی
گوشی‌هایی که از فروشگاه‌های معتبر و رسمی خریداری می‌شوند، از طریق واردکنندگان قانونی رجیستر شده‌اند. در این موارد، خریداران هزینه‌های رجیستری را به طور غیرمستقیم و در قالب قیمت نهایی گوشی پرداخت کرده‌اند. این دستگاه‌ها به همراه کد فعال‌سازی به خریداران تحویل داده می‌شوند و کاربران می‌توانند از طریق سامانه همتا مالکیت آن را به نام خود ثبت کنند.
۳. رجیستری گوشی‌های دست دوم
برای خرید گوشی‌های دست دوم، انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار ضروری است. این کار به کمک سایت سامانه همتا یا کد دستوری #7777* انجام می‌شود و در اکثر موارد هزینه‌ای برای این انتقال مالکیت وجود ندارد. خریداران پیش از خرید می‌توانند وضعیت رجیستری و قانونی بودن دستگاه را از طریق سامانه همتا بررسی کنند.
شرایط رجیستری گوشی دست دوم
خرید گوشی دست دوم می‌تواند انتخابی اقتصادی باشد، اما قبل از استفاده، لازم است مطمئن شوید که دستگاه به‌درستی رجیستر شده و در سامانه همتا ثبت شده است. در غیر این صورت، ممکن است دستگاه پس از مدتی غیرفعال شود. در ادامه مراحل ضروری برای استعلام و رجیستری گوشی‌های دست دوم را بررسی می‌کنیم.
۱. استعلام وضعیت رجیستری گوشی دست دوم
قبل از خرید یا رجیستر کردن گوشی دست دوم، اولین اقدام ضروری استعلام وضعیت گوشی از سامانه همتا است. این کار به شما اطمینان می‌دهد که گوشی به‌صورت قانونی ثبت شده و قابل استفاده در شبکه مخابراتی کشور است. سامانه همتا روش‌های مختلفی برای استعلام وضعیت رجیستری دستگاه ارائه کرده است:
از طریق کد دستوری
- با شماره‌گیری #۷۷۷۷* از طریق هر گوشی موبایل، وارد منوی خدمات سامانه همتا شوید.
- گزینه «استعلام اصالت» را انتخاب کنید.
- کد IMEI گوشی خود را وارد کنید (این کد را با شماره‌گیری #۰۶#* دریافت کنید).
- نتیجه استعلام به‌صورت پیامک برای شما ارسال خواهد شد.
از طریق وب‌سایت سامانه همتا
- به وب سایت رسمی سامانه همتا مراجعه کنید.
- وارد بخش «استعلام اصالت» شوید.
- کد IMEI دستگاه را وارد کنید.
- در این مرحله، اطلاعاتی مانند ثبت بودن در شبکه، قاچاق بودن یا نبودن و وضعیت مالکیت دستگاه نمایش داده خواهد شد.
اگر گوشی در سامانه همتا ثبت نشده باشد، یا مالکیت آن به‌نام فروشنده است، قبل از خرید باید انتقال مالکیت را انجام دهید.
۲. دریافت کد فعال‌سازی و انتقال مالکیت گوشی دست دوم
برای فعال کردن گوشی دست دوم در شبکه، نیاز است تا یک کد فعال سازی رجیستری دریافت نمایید. این کد مانند شناسنامه دستگاه شماست و باید به‌درستی در سامانه همتا ثبت شود. اما روش‌های دریافت این کد چیست؟
انتقال مالکیت توسط فروشنده
- از فروشنده بخواهید که فرایند انتقال مالکیت را در سامانه همتا انجام دهد.
- فروشنده باید با شماره‌گیری #۷۷۷۷* و انتخاب گزینه «انتقال مالکیت»، شماره سیمکارت شما را وارد کند.
- پس از انتقال مالکیت، کد فعال‌سازی به شماره خریدار (شما) ارسال خواهد شد.
- با این کد، گوشی خود را در سامانه رجیستر کنید.
استفاده از سامانه همتا برای دریافت کد فعال‌سازی و انتقال مالکیت
- از فروشنده بخواهید وارد سایت سامانه همتا شود.
- از بخش «انتقال مالکیت» مالکیت گوشی را به شماره شما انتقال دهد و یا با استفاده از گزینه «تولید کد فعال‌سازی»، کد مربوطه را دریافت کرده و برای شما ارسال کند.
در صورت انتخاب گزینه کد فعال سازی، کافیست کد فعال سازی را در اختیار شما قرار داده شود تا با ورود به سامانه همتا گوشی را رجیستر کنید. در صورت انتخاب گزینه انتقال مالکیت نیز فروشنده می‌تواند به سادگی با وارد کردن شماره موبایل شما مالکیت دستگاه را به شماره تلفن شما انتقال دهد. نکته:
برای این کار، داشتن کد IMEI و اطلاعات دستگاه ضروری است. اگر گوشی شما کارتن ندارد، کد IMEI را از داخل تنظیمات گوشی یا با شماره‌گیری #۰۶#* دریافت کنید و با استفاده از روش‌های بالا، مراحل رجیستری را انجام دهید.
هزینه رجیستری گوشی دست دوم
هزینه رجیستری گوشی دست دوم بسته به نوع، مدل و برند دستگاه متفاوت است. این هزینه در صورتی که دستگاه به‌صورت مسافری وارد شده باشد، شامل تعرفه گمرکی و مالیات واردات نیز خواهد شد.
گوشی‌های مسافری
- باید هزینه گمرکی پرداخت شود (معمولاً ۱۵٪ الی ۳۰٪ از قیمت دلاری دستگاه)
- ثبت رجیستری باید حداکثر ۳۰ روز پس از ورود به کشور انجام شود.
گوشی‌های داخلی و رجیسترشده قبلی
- اگر گوشی قبلاً در سامانه همتا ثبت شده باشد و فقط نیاز به انتقال مالکیت داشته باشد، هزینه‌ای نخواهد داشت.
هزینه‌های رجیستری گوشی‌های آیفون در ایران
آیفون همواره یکی از محبوب‌ترین برندهای گوشی در ایران بوده است، اما قوانین رجیستری این دستگاه‌ها چالش‌های زیادی را برای خریداران ایجاد کرده است. از سال ۱۴۰۱، دولت اعلام کرد که مدل‌های بالاتر از آیفون ۱۳ در ایران رجیستر نخواهند شد، به این معنی که کاربران امکان استفاده از اپراتورهای داخلی برای این مدل‌ها را نداشتند. این موضوع باعث افزایش قیمت آیفون‌های رجیسترشده در بازار شد و بسیاری از کاربران را به سمت خرید گوشی‌های بدون رجیستری سوق داد.
با این حال، در ۹ آبان ۱۴۰۳، وزیر ارتباطات اعلام کرد که ممنوعیت رجیستری آیفون‌های جدید برداشته شده و از این پس امکان رجیستر شدن آیفون‌های سری ۱۴، ۱۵ و ۱۶ نیز وجود دارد. این تغییر، تأثیر زیادی بر بازار موبایل گذاشته و بحث درباره هزینه رجیستری آیفون ۱۵، ۱۴ و ۱۶ را داغ‌تر کرده است. به نظر می‌رسد با توجه به قیمت بالای این گوشی‌ها، هزینه رجیستری آن‌ها نسبت به برندهای دیگر متفاوت خواهد بود.
با توجه به تعرفه‌های جدید، قیمت مدل‌های مختلف این سری تغییر کرده است. جدول قیمت آیفون ۱۶، ۱۶ پلاس، ۱۶ پرو و ۱۶ پرو مکس بلاگ ترب با احتساب هزینه‌های رجیستری به‌صورت روزانه به‌روزرسانی می‌شود. همچنین با مطالعه آن می‌توانید هزینه‌های رجیستری این مدل‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید.
نحوه پرداخت هزینه‌های گمرکی و رجیستری گوشی مسافری
مسافران باید دستگاه‌های خود را هنگام ورود به کشور و در مبادی ورودی به‌صورت حضوری ثبت کنند؛ این ثبت شامل ارائه اطلاعات هویتی و مشخصات دستگاه است. تا سال ۱۳۹۹، مسافران می‌توانستند تا ۷ روز پس از ورود، گوشی خود را به صورت آنلاین ثبت کنند؛ اما از آن زمان به بعد، برای تسهیل کنترل و جلوگیری از سوء استفاده، ثبت گوشی‌های مسافری صرفاً در مبادی ورودی کشور و به صورت حضوری انجام می‌شود. مسافران باید بلافاصله پس از ورود، با در دست داشتن مدارک شناسایی و اطلاعات دستگاه خود، به گمرک مراجعه کرده و نسبت به ثبت گوشی اقدام کنند.
مسافران اتباع خارجی پس از یک ماه حضور در ایران می‌توانند گوشی خود را به‌صورت حضوری در نزدیک‌ترین گمرک اجرایی ثبت کنند.
هزینه رجیستری گوشی مسافری با پاسپورت
برخی کاربران به دلیل عدم اطمینان به بازار داخلی، به‌ویژه در خرید آیفون‌های اپل، تمایل دارند این دستگاه‌ها را از خارج از کشور تهیه کنند. شماره IMEI این گوشی‌ها باید بلافاصله پس از ورود به ایران در گمرک ثبت شود تا امکان رجیستری آن فراهم شود. برای این فرآیند، به پاسپورت معتبر نیاز است و هر پاسپورت تنها یک‌بار در سال قابل استفاده برای رجیستری گوشی می‌باشد.
هزینه رجیستری گوشی‌های مسافری در ایران بر اساس جدیدترین بخشنامه گمرک ایران، طبق جدول زیر تعیین می‌شود.
| ارزش گوشی تلفن همراه مسافری | حقوق گمرک | سود بازرگانی | مالیات بر ارزش افزوده | هلال احمر | پسماند |
|---|---|---|---|---|---|
| کمتر از یکصد و پنجاه دلار (۱۵۰ $) | ۴٪ | ۱۲٪ | ۱۰ ٪ (ارزش ریالی + حقوق گمرکی + سود بازرگانی) | ۱٪ حقوق ورودی | نیم در هزار ارزش کالا |
| یکصد و پنجاه دلار (۱۵۰ $) تا ششصد دلار (۶۰۰ $) | ۴٪ | ۲٪ | |||
| بالاتر از ششصد دلار (۶۰۰ $) | ۴٪ | ۵۶٪ |
بیشتر بخوانید: آموزش رجیستری گوشی موبایل با استفاده از سامانه همتا
نتیجه‌گیری
طرح رجیستری گوشی‌های موبایل به منظور کاهش قاچاق و حمایت از بازار داخلی، از سال ۱۳۹۶ در ایران اجرا شده است. این طرح، مزایایی همچون جلوگیری از قاچاق گوشی و حفظ اصالت کالا برای کاربران به همراه دارد؛ اما هزینه‌های گمرکی و رجیستری، به ویژه برای گوشی‌های رده‌بالا و گران‌قیمت، موجب افزایش قیمت نهایی شده است. در نتیجه، کاربران باید پیش از خرید گوشی، از هزینه‌های رجیستری آن آگاه باشند و خرید خود را از فروشگاه‌های معتبر انجام دهند تا با مشکلات بعدی مواجه نشوند.
با این حال، بازنگری در هزینه‌های رجیستری و ارائه راهکارهای مقرون به صرفه‌تر می‌تواند به رشد بازار موبایل و افزایش رضایت کاربران کمک کند. به ویژه کاهش هزینه‌های رجیستری برای گوشی‌های گران‌قیمت می‌تواند زمینه را برای ورود دستگاه‌های جدید و به‌روز به بازار ایران فراهم آورد.
سوالات متداول در رابطه با هزینه رجیستری گوشی
طرح رجیستری که از سال ۱۳۹۶ در ایران آغاز شده، با هدف کنترل ورود قانونی گوشی‌های موبایل و جلوگیری از قاچاق اجرا شد. این طرح، تمامی گوشی‌های وارداتی را ملزم به ثبت در سامانه همتا می‌کند تا از اصالت کالا و مطابقت با استانداردهای داخلی اطمینان حاصل شود.
هزینه‌های رجیستری شامل حقوق گمرکی و سود بازرگانی است که بسته به ارزش گوشی متفاوت است. به‌عنوان مثال، گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار مشمول ۵۶٪ سود بازرگانی هستند که به قیمت نهایی آن‌ها اضافه می‌شود.
به دلیل قیمت بالای آیفون و سیاست‌های جدید، هزینه‌های رجیستری این گوشی‌ها بیشتر از سایر برندها است. در گذشته، برخی مدل‌های آیفون امکان رجیستر شدن نداشتند، اما اخیراً محدودیت‌ها برای سری‌های جدید آیفون برداشته شده است.
برای انتقال مالکیت گوشی دست دوم، خریداران می‌توانند از طریق سامانه همتا یا کد دستوری #7777* اقدام کنند. همچنین، وضعیت رجیستری دستگاه قابل بررسی است تا از قانونی بودن آن مطمئن شوند.
من میخواستم که آیفون ۱۵ یا ۱۴ از عراق بیارم آیااختلاف قیمتشون با ایران با احتساب ریجستر و گمرکی ارزش اوردن داره یا نه و اینکه ایا این موبایل ها دو سیمکارت ان یا تک سیمکارت؟