عید نوروز، جشنی باستانی و آئینی کهن است که بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و در فرهنگ و تاریخ ایرانیان، عمیقا ریشه دوانده است. اما این جشن باشکوه چه زمانی و چگونه آغاز شد؟ در این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش مهم خواهیم بود که اولین نوروز کی برگزار شد؟ با کاوش در اعماق تاریخ و بررسی منابع و اسناد باستانی، تلاش می‌کنیم تا زادگاه اولین نوروز را در تقویم تاریخ بیابیم؛ از افسانه‌های جمشید و کیومرث تا شواهد و مدارک دوران مادها و هخامنشیان، ردپای اولین نغمه بهار را جستجو خواهیم کرد و برخی از افسانه‌ها و روایات مرتبط با آن را نیز مرور می‌کنیم.
نوروز چگونه به وجود آمد؟
در دوران باستان، مردم در جوامع اولیه بشری، با مشاهده تغییرات طبیعت در فصل بهار، جشن‌هایی را برای شکرگزاری و تجلیل از این رویداد مهم برگزار می‌کردند. با شکل‌گیری تمدن‌های باستانی در ایران، از جمله مادها و هخامنشیان، نوروز (به زبان باستانی: ناوا سرِد، انوسارد و نوسارجی) به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته شد و آداب و رسوم خاصی برای آن شکل گرفت.
در این دوران، نوروز به عنوان نماد رستاخیز و نو شدن، آغاز سال نو و شروع فصل بهار گرامی داشته شد. در برخی از اسطوره‌ها و روایات، از جمشید، پادشاه پیشدادی، به عنوان بنیانگذار نوروز یاد می‌شود. اما مواردی نظیر فقدان منابع و اسناد دقیق، دشواری تفسیر متون باستانی و تغییرات تقویم در طول تاریخ، چالش‌هایی هستند که برای تعیین زمان دقیق اولین جشن نوروز وجود دارد.
در هر حال، می‌دانیم که این جشن باستانی بیش از ۳۰۰۰ سال پابرجاست و پس از شروع تقریبی آن در دوران مادها و هخامنشیان، در دوره ساسانیان به اوج شکوفایی خود رسید و آداب رسومی همچون دید و بازدید و سفره هفت سین به آن افزوده شد. امروزه، نوروز در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر جهان به عنوان یک جشن مهم و باشکوه گرامی داشته می‌شود.
در حال حاضر، با وجود تلاش‌های صورت گرفته، هنوز تاریخ دقیق اولین نوروز به طور قطعی مشخص نیست. با این وجود، شواهد و مدارک موجود نشان می‌دهد که قدمت این جشن باستانی به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش می‌رسد.
برخی از عوامل موثر در پیدایش نوروز:
- آغاز فصل بهار
- آئین‌های شکرگزاری و تجلیل از طبیعت
- تمدن باستانی ایران
- اسطوره‌ها و روایات
- آداب، رسوم و فرهنگ ایرانی
اگر نمی‌دانید چه کادویی برای عید نوروز به عزیزان خود بدهید، ما در مطالب قبلی وبلاگ ترب بهترین کادو برای عید نوروز برای افراد مختلف را معرفی کرده‌ایم.
قدمت نوروز و چالش‌های تعیین تاریخ دقیق آن
تعیین تاریخ دقیق اولین نوروز، به دلیل فقدان منابع و اسناد دقیق، تغییرات تقویم در طول تاریخ و دشواری تفسیر متون باستانی، با چالش‌های متعددی روبرو است. با این حال، چیزی که از آن اطمینان داریم، این است که جشن باستانی بزرگ ایرانیان قدمتی دیرینه دارد. در ادامه، توضیحات بیشتری در مورد هر یک از چالش‌های تعیین تاریخ دقیق نوروز ارائه می‌کنیم:
- فقدان منابع و اسناد دقیق: متاسفانه، امروزه منابع و اسناد دقیقی از دوران پیش از تاریخ و اوایل دوران باستان باقی نمانده که بتواند تاریخ دقیق اولین نوروز را به طور قطعی مشخص کند.
- تغییرات تقویم در طول تاریخ: تقویم در طول تاریخ بارها تغییر کرده و این امر، تعیین تاریخ دقیق رویدادهای باستانی، از جمله نوروز، را دشوار می‌کند.
- دشواری در تفسیر متون باستانی: با وجود اینکه امروزه اکثر متون باستانی قابل ترجمه هستند و تاریخ‌دانان به درک خوبی از زبان آن‌ها رسیده‌اند، اما متون باستانی به زبان‌های مختلف و با خطوطی نوشته شده‌اند که تفسیر آن‌ها دشوار و بسیار زمانبر است. این امر تعیین دقیق تاریخ و آداب و رسوم نوروز در دوران باستان را با چالش‌هایی روبرو می‌کند.
یکی از بهترین کادوها به مناسب سال نو، پک هدیه عید نوروز است که با توجه به تنوع بالای آن‌ها می‌تواند برای هر سلیقه‌ای مناسب باشد.
بررسی منابع و اسناد تاریخی مربوط به اولین نوروز
قدیمی‌ترین اسناد و مدارکی که به طور مستقیم به نوروز اشاره می‌کنند، مربوط به دوران هخامنشیان هستند. در ادامه، تعدادی از منابع و اسناد تاریخی موجود در رابطه با جشن نوروز را نام می‌بریم:
- اوستا: کتاب مقدس زرتشتیان که در آن به جشن نوروز و آداب و رسوم مربوط به آن اشاره شده است.
- گاتها: سروده‌های زرتشت که در آن رد پای نوروز به عنوان نمادی از رستاخیز و نو شدن وجود دارد.
- شاهنامه فردوسی: حماسه ملی ایران که در آن از جمشید به عنوان بنیانگذار نوروز یاد شده است.
- تاریخ طبری: یکی از مهم‌ترین کتب تاریخی پارسی که در آن به آداب و رسوم نوروز در دوران ساسانیان اشاره شده است.
- کتیبه بیستون: کتیبه‌ای از داریوش بزرگ هخامنشی که در آن به برگزاری جشن نوروز اشاره شده است.
- کتیبه نقش رستم: کتیبه‌ای از خشایارشا هخامنشی که آثاری از نوروز را می‌توان در آن مشاهده کرد.
- سکه‌های دوران هخامنشیان: روی برخی از سکه‌های دوران هخامنشیان، تصاویری از جمشید و جام نوروزی دیده می‌شود.
- سکه‌های دوران ساسانیان: روی برخی از سکه‌های دوران ساسانیان، تصاویری از آداب و رسوم نوروز، مانند سفره هفت سین، وجود دارد.
محققان با بررسی منابع و اسناد تاریخی موجود، تلاش می‌کنند تا به شواهدی از اولین نوروز دست پیدا کنند.
مطالعات نجومی نیز می‌تواند در تعیین تاریخ دقیق اولین نوروز کمک کننده باشد.
نوروز در دوران پیش از تاریخ
جشن نوروز ریشه در اعماق تاریخ دارد؛ زمانی که جوامع اولیه بشری در دوران پیش از تاریخ، شاهد دگرگونی‌های طبیعت در فصل بهار بودند. آن‌ها با مشاهده طلوع دوباره خورشید، شکوفه‌های بهاری و سرسبزی زمین، به شکرگزاری و شادمانی می‌پرداختند و اینچنین بود که آئین‌های مربوط به اعتدال بهاری و آغاز فصل بهار، بنیانگذار جشن باستانی نوروز شد.
شواهد و یافته‌های باستان‌شناسی که نشان از برگزاری نوروز در دوران پیش از تاریخ هستند، به شرح زیر است:
- کشف ابزارهای کشاورزی مربوط به دوران پیش از تاریخ: نشان‌دهنده اهمیت کشاورزی و وابستگی انسان به طبیعت در آن دوران است.
- نقاشی‌ها و پیکره‌های باستانی: نشان‌دهنده جشن‌ها و آئین‌های مرتبط با بهار و باروری هستند.
- آداب و رسوم باستانی: مانند تخم‌مرغ‌ریزی و روشن کردن آتش، که در بسیاری از فرهنگ‌ها در فصل بهار انجام می‌شده، ریشه در باورهای مربوط به باروری و زایش دارد.
- باور باستانی اعتدال بهاری: به عنوان نقطه تعادل بین روز و شب و آغاز فصل جدید، از اهمیت بالایی برخوردار بود.
- باور باستانی بازگشت خورشید: به عنوان نمادی از قدرت و حیات، در بسیاری از فرهنگ‌ها گرامی داشته می‌شد.
- باور باستانی آغاز سال نو: در بسیاری از فرهنگ‌ها، بهار به عنوان آغاز سال نو و شروع یک دوره جدید در نظر گرفته می‌شد.
- جشن باستانی آفرینش: در اوایل پاییز برگزار می‌شد و نمادی از شکرگزاری برای محصولات کشاورزی بود.
- جشن باستانی رستاخیز: در آغاز بهار برگزار می‌شد و نمادی از تولد دوباره و نو شدن طبیعت بود.
اولین نوروز در دوران مادها و هخامنشیان
با وجود فقدان منابع و اسناد دقیق، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد جشن نوروز در دوران مادها و هخامنشیان به عنوان یک جشن ملی و رسمی برگزار می‌شده است. برخی از محققان معتقدند که ریشه‌های جشن نوروز به دوران مادها برمی‌گردد. در این دوران، احتمالا نوروز به عنوان جشنی برای آغاز سال نو و شکرگزاری از طبیعت برگزار می‌شده است. اما آداب و رسوم برگزاری آن در دوران مادها به طور کامل و دقیق مشخص نیست.
شواهد و منابع برگزاری نوروز در دوران هخامنشیان، قوی‌تر و محکم‌تر است. به شکلی که به طور قطع به یقین، می‌توان گفت که این جشن باستانی در زمان پادشاهان هخامنشی برگزار می‌شد. کتیبه بیستون و نقش رستم از جمله اسنادی برای اثبات این موضوع هستند. همچنین، روی برخی از سکه‌های دوران هخامنشیان تصاویری از جمشید و جام نوروزی دیده می‌شود و داریوش بزرگ هخامنشی نیز نوروز را به عنوان جشن ملی اعلام کرد. در این دوران، نوروز به مدت ۱۰ روز جشن گرفته می‌شد که شامل جشن‌های باشکوه در تخت جمشید هم بود.
نوروز، میراثی گران‌بها و نمادی از هویت ملی ایرانیان است که حفظ و پاسداشت آن، وظیفه‌ای همگانی است.
شواهد و مدارک مربوط به جشن نوروز در دوران مادها
با وجود فقدان منابع و اسناد مکتوب مستقیم از دوران مادها، شواهد و مدارک غیرمستقیمی وجود دارد که نشان می‌دهد جشن نوروز در این دوران به عنوان یک جشن مهم و احتمالا ملی برگزار می‌شده است. این شواهد عبارت هستند از:
- نقاشی‌ها و پیکره‌های باستانی مانند نقش برجسته فرشته نوروز در تخت جمشید، نشان‌دهنده جشن‌ها و آئین‌هایی مرتبط با بهار و باروری هستند.
- واژه نوروز در زبان اوستایی، زبان باستانی ایران، به معنای روز نو است.
- برخی از مورخین یونانی و رومی مانند هرودوت (Herodotus) و پلوتارک (Plutarch) به جشن نوروز در ایران اشاره کرده‌اند و گزنفون (Xenophon)، مورخ یونانی، نیز در کتاب کورش‌نامه به جشن نوروز و هدیه دادن در این روز اشاره کرده است.
با وجود اینکه اطلاعات دقیقی از نحوه برگزاری جشن نوروز در دوران مادها در دست نیست، اما شواهد و مدارک موجود نشان می‌دهد که این جشن از قدمتی دیرینه برخوردار است و ریشه در باورها و آداب و رسوم مربوط به طبیعت و باروری دارد.
اهمیت نوروز در دوران هخامنشیان
جشن نوروز در دوران هخامنشیان از جایگاه و اهمیتی ویژه برخوردار بود. این جشن نه تنها به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته می‌شد، بلکه در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز نقشی مهم ایفا می‌کرد.
اهمیت سیاسی
- نمادی از وحدت و همبستگی ملی: نوروز فرصتی برای گردهم آمدن مردم از اقوام و مذاهب مختلف بود و به تقویت هویت ملی ایرانیان کمک می‌کرد.
- تاکید بر قدرت و عظمت شاهنشاهی هخامنشی: برگزاری جشن‌های باشکوه نوروز در تخت جمشید، قدرت و ثروت شاهنشاهی هخامنشی را به نمایش می‌گذاشت و به تحکیم پایه‌های حکومت کمک می‌کرد.
- برقراری روابط دیپلماتیک: نوروز فرصتی برای تبادل سفرا و هدایا بین شاهنشاهی هخامنشی و سایر ملل بود و به گسترش روابط دیپلماتیک کمک می‌کرد.
اهمیت اجتماعی
- آغاز سال نو و فرصتی برای نو شدن: نوروز به عنوان نقطه عطفی در تقویم تاریخ، فرصتی برای تجدید قوا و شروع یک دوره جدید در زندگی فردی و اجتماعی بود.
- تقویت روابط اجتماعی: دید و بازدید و هدیه دادن در ایام نوروز از آداب و رسوم نوروز در دوران هخامنشیان است که به تقویت روابط و صله رحم بین افراد جامعه کمک می‌کرد.
- فرصتی برای شادمانی و تفریح: جشن‌های نوروز در زمان هخامنشیان، فرصتی برای شادمانی و تفریح مردم پس از یک سال کار و تلاش بود.
اهمیت اقتصادی
- رونق اقتصادی: نوروز رونق‌بخش کسب و کارها بود و به افزایش تبادلات اقتصادی در جامعه کمک می‌کرد.
- جمع‌آوری مالیات: در دوران هخامنشیان، بخشی از مالیات‌ها در ایام نوروز جمع‌آوری می‌شد.
اهمیت فرهنگی
- حفظ و انتقال باورها و سنت‌ها: نوروز به عنوان یک سنت باستانی، نقشی مهم در حفظ و انتقال باورها و ارزش‌های فرهنگی ایرانیان داشت.
- تقویت هویت ملی: نوروز به عنوان نمادی از فرهنگ و هویت ایرانی، به تقویت هویت ملی ایرانیان در برابر هجوم فرهنگ‌های بیگانه کمک می‌کرد.
- ترویج صلح و دوستی: نوروز به عنوان جشنی مشترک بین اقوام و ملل مختلف، پیام صلح و دوستی را به ارمغان می‌آورد.
نوروز در دوران اشکانیان و ساسانیان
جشن نوروز در دوران اشکانیان و ساسانیان جایگاه و اهمیت ویژه‌ای داشت. در این دوران، نوروز نه تنها به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته می‌شد، بلکه در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز نقشی مهمی ایفا می‌کرد. علی‌رغم اینکه اطلاعات دقیقی از نحوه برگزاری جشن نوروز در دوران اشکانیان در دست نیست، برخی از مورخین اعتقاد دارند که آداب و رسوم نوروز در این دوران مشابه دوران هخامنشیان بوده است. اما در متون پهلوی به جا مانده از دوران اشکانیان، اشاراتی به جشن نوروز و آداب و رسوم آن شده است.
شواهد و مدارک نوروز در دوره ساسانیان قوی‌تر است. به لطف پژوهش‌های صورت گرفته، امروز می‌دانیم که در دوره ساسانیان، نوروز به عنوان مهم‌ترین جشن سال شناخته می‌شد و تمام مردم آن را به عنوان بزرگ‌ترین جشن ملی سال تلقی می‌کردند. جشن‌های نوروز در این دوران به مدت دستکم ۶ روز برگزار می‌شد که به دو دوره نوروز عامه یا نوروز کوچک (به مدت پنج روز، از یکم تا پنجم فروردین) و نوروز خاصه یا نوروز بزرگ (روز ششم فروردین یا خرداد روز) تقسیم می‌شد.
در روز اول نوروز، شاه ساسانی هدایایی را به مردم اعطا می‌کرد. در روزهای دیگر، طبقات مختلف مردم به دربار پادشاه می‌رفتند و پادشاه به حرف‌ها و مشکلات آن‌ها رسیدگی می‌کرد.
در دوره ساسانیان، نوروز به عنوان نمادی از وحدت و همبستگی ملی، قدرت و عظمت شاهنشاهی ساسانی و حفظ و انتقال باورها و سنت‌های ایرانیان شناخته می‌شد.
تقویم جلالی و نقش آن در تعیین زمان دقیق نوروز
تقویم جلالی، که به نام گاه‌شماری هجری شمسی نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۰۷۹ هجری قمری توسط جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی و با همکاری گروهی از دانشمندان ایرانی، از جمله عمر خیام، تدوین شد. این تقویم بر اساس سال خورشیدی و با احتساب کسر اعشاری در طول سال، به گونه‌ای تنظیم شده که آغاز سال نو (نوروز) همواره در اعتدال بهاری و در روز اول فروردین باشد. قبل از تدوین تقویم جلالی، تعیین زمان دقیق نوروز با دشواری‌هایی همراه بود و زمان مشخص و دقیقی نداشت.
در تقویم‌های قمری، که در آن زمان رایج بودند، طول سال ۳۵۴ روز بود، در حالی که طول سال خورشیدی به طور دقیق ۳۶۵.۲۴۲۲ روز است. این اختلاف ۱۱ روزه باعث می‌شد که زمان برگزاری نوروز در طول سال سرگردان باشد و در روزها و حتی فصول مختلف قرار بگیرد. تقویم جلالی با در نظر گرفتن کسر اعشاری در طول سال، این مشکل را حل کرد و نوروز را همواره در روز اول فروردین تثبیت کرد. تقویم جلالی از زمان تدوین تاکنون، به عنوان تقویم رسمی ایران و افغانستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقش تقویم جلالی در حفظ و پاسداشت نوروز:
- حفظ و انتقال سنت دیرینه نوروز
- تثبیت هویت ملی ایرانیان
- ایجاد وحدت و همبستگی ملی
- معرفی نوروز به عنوان یک جشن جهانی
تقویم جلالی، مزایای قابل‌توجه زیادی هم دارد که از این دست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دقیق‌ترین تقویم در جهان
- تطابق دقیق با سال خورشیدی
- تثبیت نوروز در اعتدال بهاری و روز نخست بهار
- برنامه‌ریزی دقیق برای فعالیت‌های کشاورزی
- سادگی و سهولت استفاده
افسانه‌ها و روایات مربوط به اولین نوروز
افسانه‌ها و روایات بسیاری در مورد اولین نوروز وجود دارد که هر کدام از آن‌ها از منظری به این جشن باستانی نگاه می‌کنند. در ادامه، نگاهی کوتاه به برخی از مشهورترین این افسانه‌ها و روایت‌ها می‌اندازیم.
۱. داستان جمشید و آفرینش نوروز
بر اساس شاهنامه فردوسی، در زمان پادشاهی جمشید مردم در رفاه و آسایش زندگی می‌کردند و از نعمت‌های فراوانی برخوردار بودند. جمشید پس از پیروزی بر ضحاک و بر تخت نشستن، جهان را به صلح و آبادانی می‌رساند و مردم را از رنج و سختی نجات می‌دهد. جمشید برای شکرگزاری از خداوند، جشنی بزرگ برپا می‌کند و آن روز را نوروز نامید. در این روز، خورشید به طور مستقیم بر تخت جمشید می‌تابد و نور عظیمی جهان را فرا می‌گیرد.
بنابراین، نوروز به عنوان نماد شکرگزاری از خداوند و آغاز سال نو و آفرینش جهان توسط جمشید شناخته می‌شود. در روایات دیگر، آفرینش نوروز به پیش از جمشید و به دوران آفرینش جهان توسط اهورامزدا نسبت داده شده است. در این روایات، نوروز به عنوان نمادی از پیروزی اهورامزدا بر اهریمن و آغاز سال نو و آفرینش جهان توسط اهورامزدا شناخته می‌شود.
۲. نقش کیومرث در تاریخ نوروز
در شاهنامه فردوسی و برخی متون باستانی، کیومرث به عنوان اولین پادشاه و بنیانگذار تمدن بشری معرفی شده است. در برخی روایات، کیومرث نقشی اساسی در تاریخ نوروز داشته و اولین کسی بوده که به شکرگزاری از خداوند، جشنی بزرگ برپا کرد و روز برگزاری آن را نوروز نامید.
۳. داستان سیاوش و آفرینش نوروز
در شاهنامه، سیاوش به عنوان اولین کسی که جشنی به عنوان نوروز را پایه‌گذاری کرد، مطرح نمی‌شود. با این حال، برخی از مفسران و شاهنامه‌پژوهان اعتقاد دارند که بر اساس قرائن و اشارات موجود در شاهنامه، بین سیاوش و نوروز ارتباط نمادین وجود دارد. یکی از این ارتباطات، در مرگ سیاوش دیده می‌شود که سوگواری و ماتمی بزرگ در ایران و توران به پا می‌کند و ایرانیان برای یک سال لباس سیاه پوشیدند. پس از آن در روز نوروز از ماتم درآمده، لباس‌های نو پوشیدند و به جشن و شادمانی پرداختند.
مرگ سیاوش به طور کلی، نمادی از مرگ و خزان طبیعت در زمستان است و گذراندن دوره سوگواری، نمادی از گذراندن دوره زمستان و انتظار برای بهار است. جشن و شادمانی در روز نوروز نیز نمادی از رستاخیز و تولد دوباره طبیعت در بهار است. به همین ترتیب، می‌توان گفت داستان سیاوش به نوعی بازتابی از چرخه زندگی و مرگ در طبیعت است که بی‌ربط به نوروز و تولد دوباره طبیعت نیست.
آداب و رسوم نوروز در گذر زمان
آداب و رسوم نوروز، یک میراث ارزشمند و نماد هویت ایرانی است که در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است. در دوران باستان، جشن نوروز به مدت شش روز طول می‌کشید و مردم در این شش روز، به دید و بازدید، هدیه دادن به یکدیگر و آداب و رسوم دیگری نظیر آتش‌افروزی می‌پرداختند. در رسم آتش‌افروزی، مردم در شب آخر سال، قبل از تحویل سال نو، آتش روشن می‌کنند که نمادی از پیروزی خیر بر شر، تجدید حیات، رستاخیز، پاک‌سازی و دور کردن تاریکی و پلیدی است.
در دوران اسلامی، برخی از آداب و رسوم نوروز با آموزه‌های اسلامی تطبیق داده شد. به عنوان مثال، دعای تحویل سال به آداب و رسوم نوروز اضافه شد. در دوران معاصر نیز با گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی مردم، برخی از آداب و رسوم نوروز ساده‌تر شده است. با وجود اینکه امروزه دید و بازدیدها کم رنگ‌تر شده، اما بسیاری از آداب و رسوم نوروز مانند خانه‌تکانی، سفره هفت‌سین و دید و بازدید، همچنان در بین ایرانیان رواج دارد. فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی نیز شیوه‌های شاد‌باش گفتن عید نوروز را تغییر داده‌اند.
اهمیت انتقال آداب و رسوم نوروز به نسل‌های آینده
انتقال آداب و رسوم نوروز به نسل‌های آینده، از جهات مختلف حائز اهمیت است. نسل‌های آینده با انتقال این آداب و رسوم، می‌توانند به حفظ و انتقال فرهنگ و سنت ایرانی کمک کنند. همچنین، انتقال آداب و رسوم نوروز به تقویت هویت ملی و انسجام اجتماعی ایرانیان کمک می‌کند و باعث ایجاد انگیزه برای شادمانی و تفریح در آن‌ها می‌شود. ترویج صلح و دوستی نیز یکی دیگر از آثار انتقال رسوم نوروزی به نسل‌های آینده است.
در ادامه، راهکارهای انتقال آداب و رسوم نوروز به نسل‌های آینده را نام می‌بریم:
- اجرای آداب و رسوم نوروز و اهمیت به آن در خانواده
- آموزش آداب و رسوم نوروز به کودکان در مدارس
- استفاده از رسانه‌های جمعی برای ترویج آداب و رسوم نوروز
- برگزاری جشن‌های نوروز برای کودکان و نوجوانان
خانواده‌ها، مدارس، رسانه‌ها و سایر نهادهای اجتماعی می‌توانند با همکاری یکدیگر، نقشی مهم در حفظ و ترویج این آداب و رسوم ایفا کنند.
نقش نوروز در هویت ملی ایرانیان
نوروز، یک جشن باستانی و ملی است که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران دارد و از دیرباز نقش مهمی در هویت ملی ایرانیان ایفا کرده است. نوروز، جشنی مشترک برای همه ایرانیان، فارغ از قومیت، مذهب و زبان است. همچنین، فرصتی برای گردهم آمدن خانواده‌ها و دوستان و تجدید قوا و شادمانی است. آداب و رسوم این جشن بزرگ مانند دید و بازدید، صله رحم و سفره هفت‌سین، بر وحدت و همبستگی ایرانیان تاکید دارند.
جشن نوروز، ایرانیان را به تاریخ و فرهنگ خود پیوند می‌دهد و به آن‌ها حس هویت و غرور ملی می‌دهد. این جشن نماد امید، نو شدن و فرصتی برای شروع دوباره است که نوید زندگی نو و بهتر را به مردم می‌دهد. همچنین، نوروز فرصتی برای ترویج صلح و دوستی در جامعه است و آداب و رسوم آن نیز به این موضوعات تاکید دارد. در این جشن، مردم با یکدیگر آشتی می‌کنند و کدورت‌ها را کنار می‌گذارند.
جشن نوروز، نمادی از تداوم فرهنگ و سنت ایرانی است و به حفظ هویت ملی ایرانیان کمک می‌کند.
کلام آخر
تاریخ دقیق برگزاری اولین جشن نوروز مشخص نیست و در منابع مختلف، نظرات متفاوتی در این مورد وجود دارد. یکسری نشانه‌ها از برگزاری این جشن در دوران قبل از تاریخ وجود دارد، اما شواهد و مدارک پیدایش این جشن باستانی در دوران مادها و هخامنشیان بسیار محکم‌تر است. به طوری که با قطعیت می‌توان گفت نوروز حداقل ۳۰۰۰ سال قدمت دارد.
تعیین تاریخ دقیق نوروز کار راحتی نیست. چرا که اسناد و منابع دقیقی از زمان پیدایش نوروز وجود ندارد و تفسیر متون باستانی بسیار دشوار و زمانبر است. در شاهنامه فرودوسی هم افسانه‌ها و روایت‌هایی از زمان و نحوه پیدایش جشن نوروز وجود دارد. با وجود اختلاف نظرها در مورد تاریخ دقیق اولین نوروز، شکی نیست که این جشن قدمتی چند هزار ساله و ریشه در فرهنگ و تاریخ ایران دارد.
پرسش های متداول در مورد اولین نوروز کی برگزار شد؟
تاریخ دقیق اولین نوروز مشخص نیست و در منابع مختلف، نظرات متفاوتی در این مورد وجود دارد. برخی از مورخین برگزاری اولین نوروز را دوران قبل از تاریخ تخمین می‌زنند و برخی هم اعتقاد دارند که این جشن از دوران مادها و هخامنشیان به وجود آمده. در هر صورت طبق اسناد و مدارک تاریخی، اطمینان داریم که این جشن بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد.
تاریخ دقیق اولین نوروز به دلیل فقدان اسناد و مدارک معتبر از دوران باستان، دشوار و زمانبر بودن تفسیر متون باستانی و تغییر تقویم در طول تاریخ مشخص نیست.
تاریخ‌دان ها بر این باورند که تمدن سومری‌ها، احتمالاً جزو اولین تمدن ها بود که عید نوروز را جشن گرفتند.
در شاهنامه فردوسی، جمشید به عنوان بنیانگذار نوروز معرفی شده است. با این حال، در برخی روایات کیومرث نقش پررنگی در نوروز داشته و اولین کسی بوده که به شکرگزاری از خداوند، جشنی بزرگ برپا کرد و آن را نوروز نامید.
اسناد و مدارک قطعی و مستقیمی از برگزاری نوروز در دوران قبل از تاریخ وجود ندارد. با این حال، برخی از شواهد و یافته‌های باستان‌شناسی نظیر حفاری‌ها و کتیبه‌ها، حاوی نشانه‌هایی از این موضوع هستند.
🔗 منابع: en.unesco.org | nationalgeographic.com
