حواستان به زمان تعویض روغن ترمز خودروتان باشد!

از زمانی که خودروتان را خریده‌اید، تابه‌حال چند بار روغن ترمز آن را تعویض کرده‌اید؟ پاسخ بیشتر رانندگان به این سوال یا این است که تابه‌حال اصلا روغن ترمز را عوض نکرده‌اند و یا این‌که تنها یک دفعه این کار را انجام داده‌اند. شاید باورتان نشود اما هستند افرادی که اصلا روغن ترمز خودرو را جزو لوازم مصرفی به حساب نمی‌آورند! روغن ترمز نیز مانند هر روغن دیگری در خودرو باید در بازه‌های زمانی خاصی تعویض شود. احتمالا برای‌تان سوال است که چه زمانی باید روغن‌های ترمز، هیدرولیک و گیربکس را عوض کنیم؟ در این مقاله به زمان تعویض روغن ترمز خودرو و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید می‌پردازیم.

روغن ترمز چیست و چگونه کار می‌کند؟

روغن ترمز یک سیال تراکم‌ناپذیر و با غلظت مشخص است که در سیستم ترمز خودرو نقش اساسی دارد. واسطه‌ای که پس از فشردن پدال ترمز زیر پای شما نیرو را به سمت چرخ‌ها منتقل می‌کند، سیستم هیدرولیکی است که بر پایه روغن ترمز کار می‌کند. در واقع پدال ترمز یک سیلندر را درگیر می‌کند، سیلندر روغن را می‌فشارد، روغن از سمت دیگر کالیپر ترمز را فعال می‌کند و در نهایت لنت‌ها به دیسک چرخ یا همان دیسک ترمز می‌چسبند و از سرعت خودرو کاسته می‌شود.

روغن ترمز علاوه بر نقش حیاتی در سیستم ترمز خودرو، به دلیل خواص شیمیایی‌اش می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی برای از بین بردن زنگ‌زدگی استفاده شود. برای اطلاعات بیشتر، به مطلب «از بین بردن زنگ‌زدگی با روغن ترمز» مراجعه کنید.

چه نیازی به تعویض روغن ترمز هست؟

باتوجه به عملکرد روغن ترمز و وظیفه‌ای که بر دوش دارد، این سیال باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد. برای این‌که بتوانید در هر شرایطی روی عملکرد روغن ترمز، و در نتیجه قدرت ترمزگیری خودروتان حساب کنید، این روغن باید تراکم‌ناپذیر و در مقابل گرما مقاوم باشد، و همچنین در هر شرایطی غلظت خود را حفظ کند. طبیعتا روغن ترمز هم مانند هر ماده شیمیایی دیگری به مرور زمان خواص خود را از دست می‌دهد و از کیفیت آن کاسته می‌شود. همچنین به‌خاطر ترکیباتی که در آن به کار می‌رود (به جز در روغن DOT5 سیلیکونی) در مقابل رطوبت هم آسیب‌پذیری دارد و به مرور زمان آب جذب می‌کند و خلوصش را از دست می‌دهد. به همین علت لازم است تا در زمان مشخص نسبت به تعویض روغن ترمز خودروتان اقدام کنید.

رطوبت یکی از دلایل اصلی افت کیفیت روغن ترمز است. پس در مناطق مرطوب باید بیشتر هوای آن را داشته باشید.

زمان تعویض روغن ترمز

درباره بازه زمانی مناسب برای تعویض روغن ترمز خودرو نظرات متفاوتی وجود دارد که ممکن است با توجه به نوع خودروی شما و محصولی که استفاده می‌کنید متفاوت باشند. اما اگر بخواهیم نظر کارشناسان در این باره را به طور دقیق بررسی کنیم، میانگین بگیریم و به یک نتیجه‌گیری کلی برسیم، زمان تعویض روغن ترمز خودرو به این صورت است:

• تعویض روغن ترمز بر اساس کارکرد خودرو: هر ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر
• تعویض روغن ترمز بر اساس عمر روغن: هر ۲ تا ۳ سال یک بار

طبیعتا نمی‌توانیم برای بهترین زمان تعویض روغن ترمز تمام خودروها یک نسخه بپیچیم و تفاوت‌ها را در نظر نگیریم. عوامل مختلفی مثل عمر خودروی شما و سلامت سیستم ترمز آن، کیفیت روغن ترمزی که استفاده می‌کنید، شرایط و نحوه رانندگی، و وضعیت آب‌وهوایی منطقه زندگی شما در زمان تعویض روغن ترمز دست دارند. پس بهتر است به جای این‌که منتظر فرارسیدن زمان مناسب این کار باشید، به نشانه‌هایی که از افت کیفیت روغن ترمز خبر می‌دهند توجه کنید.

نشانه‌های فرا رسیدن زمان تعویض روغن ترمز

اگر زمان‌های تعویض تقریبی خیال شما را راحت نمی‌کنند و می‌خواهید به پایان رسیدن عمر مفید روغن ترمز را به طور دقیق متوجه شوید، باید به سراغ نشانه‌های آن بروید. اگر به طور کلی با این نشانه‌ها ناآشنا باشید ممکن است زمانی از فرسودگی روغن ترمز باخبر شوید که دیگر کار از کار گذشته باشد.

۱. روشن شدن چراغ ترمز

چراغ ترمز همان علامت کوچکی است که با بالا کشیدن اهرم ترمز دستی در پشت آمپر خودرو نمایش داده می‌شود. اگر این چراغ بدون دلیل خاصی روشن شود باید آن را به عنوانی هشداری ببینید که از وجود مشکل در سیستم ترمز خبر می‌دهد. یکی از این مشکلات می‌تواند فرسودگی روغن ترمز و یا کاهش سطح آن باشد.

۲. کاهش قدرت ترمزگیری خودرو

طبیعتا با افت کیفیت روغن ترمز شاهد کاهش قدرت ترمزگیری در شرایط مختلف خواهیم بود. این اتفاق مخصوصا زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که چند ترمز شدید داشته باشید و سیستم ترمز داغ شود. پس اگر احساس می‌کنید ترمز خودروتان دیگر مثل قبل کار نمی‌کند و در شرایط خاصی ناگهان شما را جا می‌گذارد، در کنار بررسی لنت ترمز، روغن ترمز خودروتان را هم چک کنید.

۳. پایین رفتن سطح روغن ترمز

محل قرارگیری مخزن روغن ترمز در برخی از خودروها با باز کردن کاپوت کاملا در دسترس است و می‌توان از روی بدنه پلاستیکی آن، سطح روغن ترمز را بررسی کرد. پایین رفتن سطح روغن ترمز فقط و فقط دو دلیل می‌تواند داشته باشد: یا لنت‌های ترمز شما تقریبا تمام شده و یا روغن ترمز نشتی دارد. اگر این کاهش سطح مقدار ناچیزی باشد و بعد هم با اطمینان از تمام شدن لنت‌ها مشخص شود که علت آن لنت ترمز بوده، نیازی به تعویض روغن ترمز نیست. اما اگر مساله نشتی روغن ترمز باشد، باید ابتدا با مراجعه به تعمیرکار این مشکل را حل کنید و سپس روغن ترمز را تعویض کنید.

۴. نرم شدن یا سفت شدن پدال ترمز

اگر پدال ترمز خودروتان سفت‌تر از قبل شده و مجبورید فشار بیشتری نسبت به قبل وارد کنید تا از سرعت خودرو کاسته شود، ممکن است روغن ترمز ماشین فرسوده شده باشد. همچنین اگر احساس می‌کنید پدال ترمز حالت اسفنجی و نرم پیدا کرده، یا تا حدی خلاصی پیدا کرده است، بهتر است روغن ترمز را بررسی کنید و در صورت نیاز آن را تعویض کنید.

۵. سروصدا هنگام ترمز گرفتن

شنیدن صدای سوت کشیدن یا جیغ ترمز هنگام فشردن پدال ترمز در بیشتر مواقع نشانه‌ای برای تمام شدن لنت‌هاست. اما اگر صدایی که هنگام ترمز گرفتن می‌شنوید عجیب‌تر از این حرف‌هاست، بهتر است سیستم ترمز و به خصوص روغن ترمز خودرو را بررسی کنید.

۶. لرزش پدال ترمز

لرزش پدال ترمز زیر پا در شرایط اضطراری و ترمزهای شدید کاملا طبیعی است و نشان‌دهنده فعال شدن سیستم ترمز ضد قفل یا همان ABS است. اما اگر این اتفاق در شرایط عادی و در ترمزهای معمولی هم برای خودروتان رخ دهد، دیگر طبیعی نیست و می‌تواند نشان‌دهنده فرا رسیدن زمان تعویض روغن ترمز باشد.

۷. تغییر رنگ روغن ترمز

روغن ترمز نیز مانند هر روغن دیگر که در خودرو به‌کار می‌رود، به مرور زمان تغییر رنگ می‌دهد. این سیال در ابتدا رنگ نسبتا روشنی دارد و شفاف است. اما به مرور زمان کم‌کم شفافیت خود را از دست می‌دهد و به واسطه جذب رطوبت، فرسودگی یا دلایل دیگر رنگش تغییر می‌کند. روغن ترمز معمولا پس از مدتی استفاده مایل به زرد و قهوه‌ای می‌شود اما اگر رنگ روغن ترمز خودروتان قهوه‌ای تیره است و تقریبا به سیاه متمایل شده، زمان تعویض آن فرا رسیده است.

زمان تعویض روغن ترمز به کیفیت و نوع روغن بستگی دارد. برای اطلاعات بیشتر درباره خطرات مخلوط شدن روغن ترمز آبی و زرد، به این مطلب مراجعه کنید.

چه زمانی باید روغن‌های ترمز، هیدرولیک و گیربکس را عوض کنیم؟

شاید برایتان سوال باشد که به طور کلی روغن‌ها و روان‌کننده‌های خودرو را چه زمانی باید تعویض کرد. با توجه به اینکه در مهم‌ترین بخش‌های خودرو مثل موتور، ترمز، گیربکس، فرمان هیدرولیک و کلاچ هیدرولیک برای عملکرد درست و بهینه از روغن ترمز استفاده می‌شود، بهتر است با زمان تعویض هر کدام از این سیال‌ها آشنا باشید.

در کلاچ‌های هیدرولیک، زمان مشخصی برای تعویض روغن وجود ندارد و فقط در شرایط خاص تعویض می‌شود.

نوع روغن	زمان تعویض
روغن موتور	هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر کارکرد (با توجه به نوع خودرو و عمر موتور)
روغن ترمز	هر ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر کارکرد یا هر ۲ تا ۳ سال
روغن گیربکس	بر اساس نوع خودرو و دستی یا اتوماتیک بودن گیربکس (متغیر بین ۳۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد)
روغن هیدرولیک فرمان	هر ۱ یا ۲ سال یک بار

این اعداد به صورت میانگین نوشته شده‌اند، پس بهتر است برای اطلاع دقیق از زمان تعویض روغن‌ها به مشخصات خودروتان توجه کنید.

روغن ترمز خودرو را از کجا بخریم؟

برای خرید هر کدام از روغن‌های خودرو مثل روغن موتور، روغن ترمز و… کافی است در سایت ترب وارد دسته‌بندی مربوطه شوید. در بخش روغن ترمز خودرو فهرست کاملی از محصولات متنوع در اختیار شما قرار دارد که می‌توانید با فیلتر کردن آن‌ها فقط محصولاتی که متناسب با نیاز شماست را ببینید. پس از بررسی قیمت‌ها و انتخاب روغن ترمز مناسب فهرستی از فروشنده‌های آنلاین، و همچنین فروشگاه‌های حضوری نزدیک به محل زندگی شما بهتان نمایش داده می‌شود.

جمع‌بندی

روغن ترمز معمولا به مرور زمان رطوبت و آلودگی‌های مختلف را به خود جذب می‌کند و کیفیتش را از دست می‌دهد. به همین خاطر لازم است تا برای اطمینان از قدرت ترمزگیری خودرو و حفظ ایمنی در رانندگی، این روغن را در بازه‌های زمانی مشخص تعویض کنید. توصیه می‌شود که روغن ترمز را به صورت میانگین با هر ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر کارکرد خودرو یا هر ۲ تا ۳ سال یک بار تعویض کنید. در کنار زمان تعویض روغن ترمز لازم است تا با نشانه‌هایی که از به پایان رسیدن عمر آن خبر می‌دهند نیز آشنا باشید.

شماره	علامت
۱.	روشن شدن چراغ ترمز بدون دلیل مشخص
۲.	کاهش قدرت ترمزگیری خودرو
۳.	پایین رفتن سطح روغن ترمز در مخزن
۴.	اسفنجی شدن یا سفت شدن پدال ترمز
۵.	سروصدای غیرعادی هنگام ترمز گرفتن
۶.	لرزش پدال زیر پا در ترمزهای معمولی
۷.	تیره شدن و کدر شدن رنگ روغن ترمز

پرسش های متداول در مورد زمان تعویض روغن ترمز