روتین پوستی چیست و برای آن به چه محصولاتی نیاز دارید؟

منظور از روتین پوستی (Skincare Routine) همه آن اقداماتی است که باعث پاکسازی، آبرسانی، تغذیه و محافظت از پوست می‌شود. این مراحل با توجه به نوع پوست و نیازهای خاص آن ممکن است متفاوت باشند. شوینده‌های صورت، تونر، مرطوب‌کننده، سرم و ضدآفتاب از جمله محصولاتی هستند که برای روتین روزانه و شبانه به آن نیاز دارید. در این مقاله با مفهوم روتین پوستی، انواع آن، مراحل روتین روزانه و لیست وسایل آن آشنا می‌شوید.

تعریف روتین پوستی

روتین پوستی چیزی نیست جز گردگیری از پوست صورت! با هر بار روتین پوستی آلودگی‌ها و سلول‌های مرده را از سطح پوست تمیز می‌کنید. اما نکته ظریف، ساده و مهمی وجود دارد که می‌تواند همه تلاش، زمان و هزینه‌های شما را به باد دهد و آن چیزی نیست جز رعایت ترتیب روتین پوستی! می‌دانید شاید مقایسه بی‌ربطی به نظر برسد اما روتین پوستی چیزی شبیه درست کردن یک ساندویچ خوشمزه است؛ یعنی اگر نان را روی مواد بریزید خبری از ساندویچ خوشمزه نیست!

انواع روتین پوستی چیست؟

انواع روتین پوستی بر‌اساس زمان، نیازهای پوست و شرایط فردی طراحی می‌شوند. بر همین اساس از رایج‌ترین آن‌می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

روتین پوست‌های خاص

اولین قدم برای تنظیم روتین پوستی شناخت نوع پوستتان است. برای مثال اگر پوست خشکی دارید باید پاک‌کننده‌های ملایم و مرطوب‌کننده‌های سنگین را در لیست وسایل روتین پوستی خود داشته باشید و حتما از ماسک‌های آبرسان استفاده کنید. چنانچه پوست چرب دارید باید به فکر پاکسازی روزانه برای کنترل چربی‌های اضافه باشید تا از شر جوش و آکنه خلاص شوید. اگر پوست مختلط دارید باید به فکر تهیه محصولات دوکاره باشید تا بتوانید از مناطق چرب و خشک پوست‌تان را به خوبی محافظت کنید.

روتین پوستی روزانه (Morning Routine)

روتین پوستی روزانه نوعی سبک زندگی است که به شما کمک می‌کند تا با هزینه‌ای مناسب و ارزان‌تر از شیوه‌های رایج مانند مزوتراپی (Mesotherapy)، بوتاکس (Botox) و لیفت (Lift) با پیری پوست مبارزه کنید و البته آن را سالم نگه دارید. با این حال اگر با مشکلاتی مثل آکنه، خشکی شدید یا چین و چروک پوست مواجه هستید یا در شهرهای بزرگ یا محیط‌های آلوده زندگی می‌کنید حتما باید جایی برای روتین پوستی در سبک زندگی خود در نظر بگیرید.

مراحل روتین پوستی روزانه

نوع و مشکل پوستی تعیین‌کننده مراحل و ترتیب روتین پوستی هستند و به همین دلیل مراحل روتین پوستی روزانه افراد با یکدیگر متفاوت است. به طور کلی ترتیب روتین پوستی روزانه می‌تواند طبق جدول زیر باشد:

مرحله	محصول مورد استفاده
۱. پاکسازی	– فوم شستشو – پن – میسلار واتر – ژل
۲. تونر	با توجه به نوع پوست‌تان باید انتخاب کنید.
۳. سرم	– سرم ویتامین C – سرم هیالورونیک اسید – سرم ضدچروک
۴. کرم دور چشم	—
۵. مرطوب‌کننده	—
۶. ضدآفتاب	ضدآفتاب با SPF ۳۰ یا بالاتر

در روتین پوستی روزانه لایه‌برداری یا اسکراب را ۲-۳ بار در هفته بعد از پاکسازی انجام دهید.

چنانچه قصد دارید در روتین پوستی هم از آبرسان استفاده کنید و هم از کرم مرطوب‌کننده باید ترتیب استفاده از آن‌ها را بدانید. مقاله کلید طلایی روتین پوستی: اول آبرسان بزنیم یا مرطوب کننده؟ در این زمینه شما را راهنمایی می‌کند.

روتین پوستی شبانه (Night Routine)

روتین پوستی شبانه مجموعه‌ کارهایی است که برای مراقبت از پوست قبل از خواب شبانه انجام می‌دهید. این روتین به ترمیم و بازیابی پوست در طول شب کمک می‌کند و برای همه با هر نوع پوستی می‌تواند مفید باشد. با این حال اگر در طی روز آرایش سنگین داشته‌اید یا در معرض آلودگی‌های محیطی قرار گرفته‌اید، روتین پوستی شبانه را فراموش نکنید.

ترتیب روتین پوستی شب مانند روتین روزانه است با این تفاوت که شب‌ها به‌جای ضدآفتاب، می‌توانید از روغن‌های تغذیه‌کننده پوست مثل آرگان، جوجوبا و روغن گل رز استفاده کنید.

روتین هفتگی پوست (Weekly Routine)

روتین هفتگی پوست مجموعه‌ای از مراقبت‌های عمیق‌تر از پوست است که معمولا هفته‌ای یک تا دو بار انجام می‌شود. از مهم‌ترین اهداف آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاکسازی عمیق پوست و حذف سلول‌های مرده، چربی‌های اضافه و آلودگی‌های عمیق
• تقویت و تغذیه پوست برای تامین مواد مغذی لازم
• پیشگیری از مشکلات پوستی مثل جوش‌ها، خشکی، لک‌ها و چین و چروک
• درخشش و طراوت پوست

روتین پوستی در شرایط خاص

روتین پوستی در شرایط مختلف می‌تواند متفاوت از هم باشند، برای مثال به چند نمونه رایج زیر می‌توان اشاره کرد:

بارداری

در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی احتمال اینکه با مشکلات زیر مواجه شوید، وجود دارد:

• خشکی و تیرگی پوست
• آکنه
• ترک‌های پوستی

روتین پوستی به شما در مهار این مشکلات می‌تواند کمک کند، البته برای داشتن آن به مشاوره با پزشک نیاز دارید تا ایمن‌ترین محصولات را به شما معرفی کند. به طور کلی مراحل روتین پوستی بارداری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• شستشوی صورت با یک پاک‌کننده ملایم
• تونر
• سرم آنتی اکسیدان مانند ویتامین C
• مرطوب کننده
• کرم دور چشم
• ضد‌آفتاب

در روتین پوستی بارداری از مصرف محصولاتی که دارای مشتقات ویتامین A مانند رتینول، هیدروکینون،‌ فرمالدئید، فتالات و اسید سالیسیلیک هستند، اجتناب کنید.

پریودی

روتین پوستی پریودی متناسب با تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی تنظیم می‌شود و با روتین معمولی پوست تفاوت‌هایی دارد. در دوران پریود، پوست معمولا حساس‌تر، چرب‌تر یا خشک‌تر از حالت عادی می‌شود و مستعد جوش و التهاب است. مراحل روتین پوستی در دوران پریود می‌تواند به شکل زیر باشد:

1. پاکسازی ملایم: برای این منظور می‌توانید از شوینده‌های ملایم، بدون الکل و سولفات استفاده کنید. اگر پوستتان چرب می‌شود، از شوینده‌های حاوی سالیسیلیک اسید یا چای سبز کمک بگیرید و چنانچه پوستتان خشک است به جای فوم از ژل یا شیرپاک‌کن‌های آبرسان استفاده کنید.
2. تونر: تونرهای دارای نیاسینامید (یکی از مشتقات اصلی ویتامین B3) یا عصاره آلوئه‌ورا به کاهش التهاب و قرمزی پوست کمک می‌کنند. از مصرف تونرهای الکلی که باعث خشکی پوست می‌شوند، پرهیز کنید.
3. سرم صورت: اگر پوستتان مستعد جوش است از سرم‌های دارای سالیسیلیک اسید (Salicylic acid) یا روغن درخت چای استفاده کنید. سرم‌های هیالورونیک اسید (Hyaluronic acid) و ویتامین B5 نیز برای پوست‌های خشک می‌توانند مناسب باشند.
4. مرطوب‌کننده: برای پوست چرب، کرم‌های ژلی و سبک که منافذ را مسدود نمی‌کنند مناسب‌ هستند و برای پوست خشک، کرم‌های آبرسان حاوی سرامید و روغن‌های گیاهی توصیه می‌شود.
5. ضدآفتاب: انواع کرم ضدآفتاب بدون چربی (Oil-Free) یا ضدآکنه می‌توانند انتخاب‌های خوبی باشند.

بعد از اپیلاسیون

بعد از اصلاح پوست حساس‌تر و مستعد تحریک می‌شود، بنابراین بهتر است روتین پوستی داشته باشید و در طی آن از مرطوب‌کننده‌های ملایم و بدون عطر برای تسکین پوست استفاده کنید. برای مثال ژل آلوئه‌ورا یا کرم‌های ضد‌التهاب می‌توانند انتخاب‌های خوبی در این زمینه باشند. همچنین بهتر است بعد از اپیلاسیون در معرض نور خورشید قرار نگیرید و از کرم ضدآفتاب مناسب استفاده کنید.

لیست وسایل روتین پوستی

به هر نوع روتین پوستی که نیاز داشته باشید، تعدادی از محصولات حتما باید در لیست شما وجود داشته باشند. در ادامه اسم مهم‌ترین وسایل روتین پوستی با عکس محصول نمونه معرفی شده‌اند:

پاک‌کننده (Cleanser)

انواع پاک‌کننده و شستشوی صورت محصولاتی هستند که به منظور پاکسازی پوست از آلودگی‌ها، چربی، آرایش و سلول‌های مرده پوست استفاده می‌شوند. از انواع شوینده صورت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ژل (Gel Cleansers): این شوینده‌ها قدرت پاکسازی بالایی دارند و به راحتی چربی اضافی و آلودگی‌ها را از پوست حذف می‌کنند بدون اینکه پوست را خشک یا تحریک کنند. این محصول می‌تواند برای پوست‌های چرب و مختلط انتخاب مناسبی باشد.
• کرم (Cream Cleansers): این شوینده‌ها به‌طور معمول غلیظ و کرمی هستند و به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کنند. آن‌ها برای پوست‌های خشک و حساس که نیاز به آبرسانی دارند، بسیار مناسب هستند.
• شوینده‌های فومی (Foaming Cleansers): این شوینده بافتی شبیه کف دارند و مانند شوینده‌های ژلی چربی و آلودگی‌های پوست را از بین می‌برند. آن‌ها نیز انتخاب مناسبی برای پوست‌های چرب و مختلط هستند.
• پن (Soap-based): این محصولات ظاهری شبیه صابون دارند اما ترکیبات آن‌ها از صابون سبک‌تر است و با PH پوست سازگاری بهتری دارند.
• میسلار واتر (Micellar water): این محصول نوعی پاک‌کننده آرایش است که بر پایه آب و روغن تهیه می‌شود. میسلار واتر گزینه مناسبی برای از بین بردن آلودگی‌ها و چربی‌های اضافه پوست است.

تونر (Toner)

تونر یک محصول مایع یا نیمه مایع (لوسیون) است که پس از پاکسازی پوست استفاده می‌شود. هدف اصلی تونر‌ها، حذف آلودگی‌ها و چربی‌های باقی‌مانده، تنظیم PH پوست و آماده‌سازی آن برای جذب بهتر محصولات دیگر مانند سرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها است. برای انتخاب تونر باید به نوع پوستتان دقت کنید:

• اگر پوست خشکی دارید، تونرهای آبرسان و بدون الکل که دارای مواد مرطوب‌کننده مانند هیالورونیک اسید یا آلوئه‌ورا هستند، می‌توانند برای شما مناسب باشند.
• برای پوست چرب به سراغ تونرهایی بروید که دارای مواد ضد‌التهاب مثل اسید سالیسیلیک هستند و می‌توانند چربی پوست را کنترل کنند.
• تونرهای ملایم و بدون عطر که مواد آرام‌بخش مثل بابونه یا نیاسینامید دارند برای پوست‌های حساس انتخاب بهتری هستند.
• برای پوست مختلط نیز باید به به فکر تهیه محصولاتی باشید که بتوانند قسمت‌های خشک پوست را آبرسانی و چربی قسمت‌های چرب صورت را مهار کنند.

اسکراب و لایه‌بردار (Exfoliator)

قبل از هر چیز باید بدانید لایه‌بردار و اسکراب کمی از هم متفاوت هستند، البته ماهیت آن‌ها یکسان است؛ یعنی هر دو با هدف پاکسازی پوست و حذف سلول‌های مرده و آلودگی‌ها انجام می‌شوند. می‌توان گفت اسکراب نوعی لایه‌برداری سطحی است که لایه بیرونی پوست را تمیز می‌کند در حالی که لایه‌برداری، لایه‌های درونی پوست را هدف قرار می‌دهد.

به بیان دیگر، اسکراب نوعی لایه‌بردار فیزیکی است که با استفاده از ذرات ریز مانند شکر یا دانه‌های نرم برای حذف سلول‌های مرده از سطح پوست به کار می‌رود.

از مهم‌ترین اهداف آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حذف سلول‌های مرده و جلوگیری از بسته‌شدن منافذ و ایجاد آکنه
• شفاف‌سازی پوست
• بهبود جذب محصولات
• جلوگیری از آکنه، کاهش تجمع چربی و آلودگی در منافذ پوستی
• یکنواخت کردن رنگ پوست و کمک به کاهش لک‌ها و تیرگی‌ها

لایه‌برداری صحیح می‌تواند پوست را شفاف‌ و شاداب‌تر کند، اما انتخاب اسکراب مناسب به نوع پوست بستگی دارد. مقاله بهترین اسکراب صورت؛ با این ۱۰ مدل پوستی جوان داشته باشید! به شما در انتخاب محصول مناسب کمک می‌کند.

سرم (Serum)

سرم یک محصول سبک با غلظت بالا از مواد فعال مثل ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای مفید است که به عمق پوست نفوذ می‌کند. این محصول برای حل مشکلات پوستی مانند آکنه، لک، چین و چروک یا خشکی طراحی شده‌اند. برخی از رایج‌ترین انواع سرم پوستی را در جدول زیر می‌بینید:

انواع سرم پوستی	کاربرد
هیالورونیک اسید	آبرسان قوی
زینک	– متعادل‌سازی چربی پوست – کاهش التهابات آکنه‌ای
ویتامین C	ضد‌لک قوی
نیاسینامید (Niacinamide)	– روشن‌کننده – متعادل‌کننده چربی پوست
آربوتین (Arbutin)	کاهش لک‌های تیره و یکنواخت کردن رنگ پوست
رتینول (Retinol)	ضدچروک و جوان‌کننده پوست
کوآنزیم Q10	– آنتی‌اکسیدان قوی – ضد‌چروک

کرم مرطوب‌کننده (Moisturizer)

انواع کرم مرطوب‌کننده و آبرسان محصولی است که با ترکیبات خاص خود به آبرسانی و حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک می‌کند. این کرم‌ها با ایجاد یک سد محافظتی روی سطح پوست مانع از تبخیر آب و خشکی پوست می‌شوند و آن را نرم و لطیف نگه می‌دارند.

جدول زیر در انتخاب بهترین کرم مرطوب‌کننده براساس نوع پوست به شما کمک می‌کند:

نوع پوست	ویژگی کرم مرطوب‌کننده
خشک	کرم‌های دارای هیالورونیک اسید یا گلیسرین
چرب	کرم‌های سبک، ژلی و بدون چربی
حساس	کرم‌های بدون عطر و مواد محرک

برای خرید کرم مرطوب‌کننده، حتما به نوع پوستتان توجه کنید. اگر پوست چرب دارید، کرم‌های بدون چربی را انتخاب کنید. برای پوست خشک، مرطوب‌کننده‌های دارای روغن‌های طبیعی گزینه بهتری هستند.

کرم دور چشم (Eye Cream)

انواع کرم مراقبت دور چشم محصولات سبکی هستند که مواد مغذی و آبرسان از ترکیبات اصلی آن‌ها به‌شمار می‌روند. این محصولات ترکیبات سنگین و تحریک‌کننده ندارند و از پوست لطیف اطراف چشم به خوبی محافظت می‌‌کنند. کاهش تیرگی، چین و چروک و پف زیر چشم از مهم‌ترین کاربردهای این محصول به‌شمار می‌روند. برخی از بهترین برندهای کرم دور چشم عبارت‌اند از:

• تاچا (Tatcha)، ژاپن
• لانکوم (Lancôme)، فرانسه
• كلينيک (Clinique)، انگلستان
• ویتالیر (Vitalayer)، ایران

پوست اطراف چشم‌ اولین سیگنال‌های پیری پوست را به شما نشان می‌دهند! انواع کرم دور چشم برای رفع تیرگی، پف و چروک را در ترب ببینید و بهترین گزینه را انتخاب کنید.

ضدآفتاب (Sunscreen)

ضدآفتاب محصولی است که با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، مانع از نفوذ اشعه‌های ماوراءبنفش (UV) خورشید به عمق پوست می‌شود. اشعه UV دو نوع اصلی دارد:

1. UVB: عامل اصلی آفتاب‌سوختگی و سرطان پوست
2. UVA: عامل اصلی پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک

انواع ضد‌آفتاب دارای فاکتوری به نام SPF یا Sun Protection Factor هستند که میزان حفاظت محصول در برابر اشعه UVB را نشان می‌دهد. FPF 30 معمولا برای همه افراد مناسب است اما اگر در معرض نور شدید خورشید هستید، بهتر است ضدآفتاب‌هایی با SPF 50 یا بیشتر از آن را انتخاب کنید. همچنین هنگام خرید باید به نوع پوستتان نیز توجه داشته باشید. جدول زیر اطلاعات کلی جهت انتخاب بهترین کرم ضد آفتاب برای محافظت پوست را ارائه می‌دهد:

نوع پوست	نوع ضد‌آفتاب
خشک	کرمی با ترکیبات آبرسان
چرب	ژلی یا فاقد چربی
– حساس – چرب و مختلط	ضدآفتاب‌هایی با زینک اکساید یا تیتانیوم دی‌اکساید

ماسک صورت (Face Mask)

کرم و ماسک صورت محصولی تخصصی و غنی از مواد فعال است که می‌تواند برای حل مشکلاتی پوستی مانند خشکی، چربی بیش از حد، جوش یا تیرگی مناسب باشد. علاوه‌بر این اگر بالای ۲۵ سال سن دارید یا در معرض آلودگی‌های محیطی هستید، ماسک صورت می‌تواند برای حفظ سلامت و جوانسازی پوست مفید باشد. در جدول زیر انواع ماسک صورت را می‌بینید:

ماسک صورت براساس بافت و جنس	ماسک صورت براساس ترکیبات
ورقه‌ای (Sheet Mask)	آبرسان
کرمی	لایه‌بردار
ژلی	ضدجوش
خاک رس (Clay Mask)	روشن‌کننده
پیل‌آف (Peel-off Mask)	تسکین‌دهنده

ماسک‌های ورقه‌ای یک راه سریع و موثر برای آبرسانی و تغذیه پوست هستند. اما آیا همه ماسک‌ها ترکیبات یکسانی دارند؟ چطور بفهمیم کدام ماسک برای پوست مناسب‌تر است؟ در مقاله بهترین ماسک صورت ورقه ای؛ از ناگفته‌ها تا بهترین برندها و مدل‌ها اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب می‌کنید.

روغن‌های صورت (Face Oils)

روغن‌های صورت محصولاتی هستند که معمولا از گیاهان، دانه‌ها یا مواد طبیعی تهیه می‌شوند. هدف اصلی آن‌ها آبرسانی، تغذیه و محافظت از پوست است. روغن‌های صورت به عمق پوست نفوذ می‌کنند و باعث تقویت سد محافظتی طبیعی پوست می‌شوند. مهم‌ترین کاربرد روغن صورت عبارت‌اند از:

• آبرسانی عمیق
• تغذیه پوست
• کاهش التهاب
• کاهش چین‌وچروک و افزایش استحکام پوست
• حفاظت از پوست

جدول زیر در انتخاب و خرید روغن صورت می‌تواند به شما کمک کند:

نوع پوست	نوع روغن
خشک	– آرگان – آووکادو
چرب	– جوجوبا – روغن چای
حساس	– بابونه – آلوئه‌ورا

جمع‌بندی

یکی از روش‌های موثر پاکسازی پوست، روتین پوستی است. نوع و مشکلات پوستی دو فاکتور مهم برای تعیین مراحل آن به‌شمار می‌روند. علاوه‌بر این، شرایط خاصی مانند بارداری، پریودی و حتی اپیلاسیون نیز روتین پوستی خاص خود را دارند. مجموعه محصولاتی که در این فرآیند به کار می‌روند شامل پاک‌کننده، تونر، سرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها هستند که هرکدام نقشی کلیدی در حفظ سلامت پوست دارند. جدول زیر لیست وسایل روتین پوستی همراه با کاربرد آن‌ها را نشان می‌دهد:

وسایل روتین پوستی	کاربرد
پاک‌کننده صورت (Cleanser)	پاکسازی ملایم و حذف چربی اضافه
تونر (Toner)	تنظیم PH و کاهش التهاب
سرم (Serum)	حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی
مرطوب‌کننده (Moisturizer)	حفظ رطوبت و تغذیه پوست
ضدآفتاب (Sunscreen)	محافظت از اشعه UV و جلوگیری از لک
لایه‌بردار (Exfoliator)	حذف سلول‌های مرده
ماسک صورت (Face Mask)	تسکین پوست و جلوگیری از خشکی
کرم دور چشم (Eye Cream)	تقویت و تغذیه پوست اطراف چشم
روغن صورت (Face Oil)	تغذیه عمقی و افزایش نرمی پوست

پرسش های متداول در مورد روتین پوستی

🔗 منابع: healthline | webmd | premierdermatologypartners