شپش سر، مشکل قدیمی اما شایعی است. در این شرایط، خیلی‌ها به دنبال راه‌حل‌های خانگی می‌گردند. یکی از گزینه‌هایی که زیاد مطرح می‌شود، از بین بردن شپش با سشوار است. اما آیا سشوار کشیدن شپش را از بین میبرد؟ آیا گرمای شدید آن می‌تواند این مهمان‌های ناخوانده را از سر و زندگی ما بیرون کند یا فقط یک باور غلط بین مردم است؟ در این مطلب به این می‌پردازیم که سشوار چقدر در درمان شپش موثر است و اگر قصد امتحانش را دارید، باید چه نکاتی را رعایت کنید.
شپش چیست و چرا از بین بردن آن سخت است؟
شپش سر (Head Lice) حشره‌ای کوچک، بی‌بال و انگل‌مانند است که میان مو سر انسان زندگی کرده و از خون پوست سر تغذیه می‌کند. این موجودات کوچک به‌راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند؛ مخصوصا در محیط‌هایی مثل مدرسه، مهد کودک، خوابگاه یا حتی مهمانی‌های خانوادگی.
آنچه کار را سخت‌تر می‌کند، تخم شپش یا رشک است. تخم‌ها به ساقه مو می‌چسبند و در برابر بسیاری از درمان‌ها، به‌خصوص گرما و برخی شامپوهای معمولی، مقاوم هستند. چرخه زندگی شپش شامل سه مرحله است:
- تخم (Nit)
- نوزاد شپش (Nymph)
- شپش بالغ
هر شپش بالغ می‌تواند روزانه چند تخم بگذارد، و تخم‌ها حدود ۷ تا ۱۰ روز بعد تبدیل به نوزاد می‌شوند. این یعنی اگر فقط شپش‌های بالغ را از بین ببریم اما تخم‌ها باقی بمانند، مشکل دوباره بعد از یک هفته برمی‌گردد. به همین دلیل است که درمان شپش نیاز به صبر، دقت و تکرار دارد و البته، هر روش درمانی، مثل سشوار کشیدن برای از بین بردن شپش، باید هم شپش‌ها و هم تخم‌ها را هدف بگیرد.
اگر به‌دنبال خرید بهترین شامپو ضدشپش خارجی هستید، حتما سری به وبلاگ ترب بزنید: بهترین شامپو ضد شپش خارجی؛ بهترین راه برای رهایی از شپش!
آیا سشوار کشیدن شپش را از بین میبرد؟
پاسخ کوتاه این است: بله، اما نه همیشه و نه به‌تنهایی. بررسی‌ها نشان می‌دهند که گرمای بالا می‌تواند برای شپش‌های بالغ کشنده باشد. به‌خصوص اگر حرارت به اندازه کافی بالا و زمان تماس طولانی باشد، ممکن است شپش‌ها را ضعیف یا از بین ببرد. اما مسئله اصلی اینجاست که تخم‌های شپش (رشک) به‌شدت مقاوم بوده و با گرمای سشوار معمولی از بین نمی‌روند، مگر در شرایط خاص.
شواهد علمی چه می‌گویند؟
براساس نتایج علمی دانشگاهی، دستگاه‌های تولیدکننده هوای گرم خاص توانسته‌اند در شرایط کنترل‌شده تا ۹۸٪ تخم‌های شپش و ۸۰٪ شپش‌های زنده را از بین ببرند. اما سشوارهای خانگی، به دلیل کنترل‌پذیری کمتر و ایمنی پایین‌تر، کارایی مشابهی ندارند. گرما می‌تواند شپش را بکشد، ولی این روش نباید جایگزین درمان دارویی شود؛ به‌خصوص در موارد شدید.
نظر متخصصان پوست و مو درباره از بین بردن شپش با سشوار چیست؟
بسیاری از متخصصان پوست معتقدند استفاده از سشوار می‌تواند به عنوان روش کمکی مفید باشد، به‌ویژه بعد از استفاده از شامپوهای ضد شپش. این کار ممکن است برخی از شپش‌های باقی‌مانده را از بین ببرد و در ترکیب با شانه‌کشی دقیق، احتمال بازگشت را کاهش دهد. اما تاکید می‌شود که:
- سشوار نباید خیلی داغ باشد که باعث سوختگی پوست سر شود.
- نباید تنها روش درمانی باشد.
- برای تاثیر بیشتر، باید طبق برنامه منظم استفاده شود.
سشوار شپش‌های زنده را ضعیف یا نابود می‌کند، اما روی تخم شپش تاثیر کمی دارد. برای نتیجه بهتر باید همراه با روش‌های درمانی دیگر استفاده شود.
روش صحیح استفاده از سشوار برای از بین بردن شپش چگونه است؟
اگر تصمیم گرفتید از سشوار به عنوان یک روش کمکی برای درمان شپش استفاده کنید، باید چند نکته کلیدی را رعایت کنید تا هم نتیجه بهتری بگیرید و هم به پوست سر یا مو آسیبی نزنید. روش صحیح استفاده از سشوار برای از بین بردن شپش عبارتند از:
موها را کامل بشویید و نیمه‌خشک کنید
قبل از سشوار کشیدن، مطمئن شوید موها تمیز هستند. شامپوی ضد شپش استفاده کنید و بعد از شست‌وشو، مو را با حوله خشک کنید تا فقط کمی رطوبت بماند.
سشوار قوی و با کیفیت انتخاب کنید
همه سشوارها یکسان نیستند. برای این که بتوانید شپش‌ها و تخم‌های چسبیده به مو را کامل از بین ببرید، باید سشواری داشته باشید که گرمای ثابت و باد قوی اما ملایم داشته باشد و به پوست سر آسیب نزند.
بعد از خشک کردن، با شانه مخصوص شپش موها را شانه بزنید
گرما به تنهایی نمی‌تواند تخم شپش‌ها را جدا کند. بعد از سشوار کشیدن، وقتی موها خشک و باز شده‌اند، با شانه دندانه ریز مخصوص شپش، شپش‌های مرده و تخم‌های شل شده را به‌صورت دستی بردارید. حرارت باعث شکنندگی آن‌ها می‌شود اما شانه‌کشی است که کار را تمام می‌کند.
موها را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید و بعد از هر بار شانه‌کشی شانه را پاک کنید تا شپش‌ها دوباره پخش نشوند.
روی ریشه‌ها و پوست سر تمرکز کنید
شپش‌ها نزدیک‌ترین نقطه به پوست سر زندگی می‌کنند چون گرمای بدن را دوست دارند. وقتی از سشوار استفاده می‌کنید، باد را مستقیم روی ریشه موها، به‌خصوص پشت گردن و پشت گوش‌ها بگیرید. به آرامی حرکت کنید و بالاترین دمای قابل تحمل را برای بهترین نتیجه انتخاب کنید.
از سشوار با دمای متوسط یا گرم استفاده کنید، نه داغ
حرارت بالا می‌تواند به پوست سر آسیب بزند. از باد گرم اما قابل‌تحمل استفاده کنید. برای کودکان یا پوست‌های حساس، درجه دما را پایین‌تر تنظیم کنید. تاثیر گرما روی شپش‌ها نیازمند زمان است. برای اثرگذاری بهتر، حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه موها را با سشوار خشک کنید.
شپش پدیده شایعی در کودکان است؛ برای درمان استفاده از بهترین شامپو ضد شپش برای کودکان توصیه می‌شود.
تنها به گرما تکیه نکنید
سشوار می‌تواند بخشی از روش مبارزه با شپش باشد، اما معجزه نمی‌کند. برای نتیجه بهتر، گرما را همراه با شامپوهای ضد شپش، روش‌های خفه کردن با روغن یا درمان‌های تجویزی استفاده کنید.
هر روز از سشوار استفاده کنید تا نتیجه بگیرید
شپش‌ها به‌راحتی از بین نمی‌روند چون چرخه رشد دارند؛ یعنی یک بار سشوار کشیدن کافی نیست. اگر می‌خواهید نتیجه بگیرید، باید حداقل به مدت یک هفته هر روز سشوار بکشید و تمرکزتان روی پوست سر و ریشه موها باشد، جایی که شپش‌ها دوست دارند مخفی شوند. حرکت آرام و دقیق با حرارت می‌تواند شپش‌های زنده را خشک و تخم‌های آن‌ها (رشک‌ها) را ضعیف کند و برداشتنشان را آسان‌تر کند. سشوار تنها یک روش کمکی است. برای درمان کامل باید از شامپوهای مخصوص، شانه‌کشی منظم و ضدعفونی کردن وسایل شخصی مثل روبالشتی، شانه و حوله نیز استفاده کنید.
سشوار را آرام و با فاصله مناسب ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری روی تمام قسمت‌های سر حرکت دهید. از ثابت نگه داشتن سشوار روی یک نقطه خودداری کنید.
مزایا و معایب از بین بردن شپش با سشوار
در نگاه اول، استفاده از سشوار روشی بی‌دردسر و در دسترس به نظر می‌رسد؛ اما مثل هر راهکاری، مزایا و محدودیت‌های خودش را دارد:
- در دسترس و کم‌هزینه
- روش غیرشیمیایی مناسب افرادی که به شامپوهای ضد شپش حساسیت دارند
- از بین بردن شپش‌های زنده
- تاثیر ضعیف بر تخم شپش
- خطر سوختگی پوست سر
- نیاز به تکرار مداوم
- زمان‌بر بودن
دمای زیاد ممکن است باعث سوختگی پوست سر یا خشک شدن بیش از حد موها شود. همیشه از درجه حرارت متوسط و قابل‌تحمل استفاده کنید.
کلام آخر
در این مقاله به این موضوع پرداختیم که آیا سشوار کشیدن شپش را از بین میبرد؟ سشوار کشیدن می‌تواند یک روش کمکی برای از بین بردن شپش سر باشد، اما به‌تنهایی راهی برای درمان قطعی نیست. گرمای سشوار شپش‌های بالغ را ضعیف یا نابود می‌کند، ولی تخم‌های شپش مقاومت بیشتری دارند و معمولا با گرمای معمولی از بین نمی‌روند. استفاده از سشوار باید با دقت و رعایت نکات ایمنی انجام شود تا به پوست و مو آسیب نرسد. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که این روش همراه با درمان‌های دارویی مانند شامپوهای ضد شپش، شانه‌کشی منظم و ضدعفونی وسایل شخصی به کار رود.
در نهایت، اگر با مشکل شپش مواجه هستید، توصیه می‌شود که از روش‌های تخصصی‌تر و تحت نظر پزشک یا متخصص پوست استفاده کنید و سشوار را تنها به عنوان یک ابزار کمکی در نظر بگیرید.
پرسش های متداول در مورد آیا سشوار کشیدن شپش را از بین میبرد؟
تخم‌های شپش موجودات زیرک و سرسختی هستند که ممکن است برخی از آن‌ها تحت تاثیر گرما از بین بروند، اما خیلی‌ها هم ممکن است بی‌خیال شوند و بعداً از تخم بیرون بیایند. پس، سشوار کشیدن می‌تواند در مبارزه با شپش نقش کمک‌کننده‌ای داشته باشد، اما بهتر است آن را با روش‌های اثبات‌شده دیگر ترکیب کنید تا نتیجه‌ای قطعی و قوی بگیرید.
بله، گرما سلاح قوی علیه شپش‌ها است، چون آن‌ها را خشک و در نهایت از بین میبرد. روش‌هایی مثل سشوار کشیدن، اتوی مو یا شانه‌های حرارتی مخصوص، در این زمینه موثر هستند.
اثربخشی استفاده از سشوار برای نابودی شپش‌ها بستگی به درجه حرارت سشوار، مدت زمان استفاده و دقت در انجام کار دارد. برخی ممکن است در عرض چند دقیقه نتیجه بگیرند، اما برای برخی نیاز به گرمای بیشتر و مداومت طولانی‌تر است.
اتوی مو به دلیل نداشتن جریان هوای قوی، نمی‌تواند شپش‌ها را از بین ببرد. برای کشتن شپش‌ها نیاز است که گرما به طور یکنواخت و با جریان هوا به پوست سر و موها برسد، چیزی که اتوی مو قادر به انجام آن نیست. علاوه بر این، برای اینکه اتوی مو بتواند شپش‌ها را بکشد، باید مدت طولانی روی مو باقی بماند که باعث آسیب شدید به مو و حتی خطر سوختگی برای پوست سر می‌شود.
برای سال‌ها این باور وجود داشت که شپش‌ها موی صاف را بیشتر دوست دارند، چون فکر می‌کردند حرکت کردن روی موی صاف برایشان راحت‌تر است. اما این تصور اشتباه است. نوع مو، چه صاف، فر، موج‌دار یا ضخیم باشد، تاثیری روی انتخاب شپش‌ها ندارد. شپش‌ها فقط نیاز دارند به یک تار مو بچسبند و می‌توانند روی هر نوع مویی زندگی کنند. پس بدون نگرانی می‌توانید موهای خود را صاف کنید.
